Ijtimoiy psixologiyaning asosiy tushunchasi

Ijtimoiy psixologiyaning asosiy tushunchasi.
Reja:

• Ijtimoiy psixologiyaning tarixi haqida.
• Ijtimoiy psixologiyaning predmeti va vazifalari.
• Ijtimoiy psixologiyaning boshqa fanlar bilan aloqasi.
• Ijtimoiy psixologiyaning bo`limlari.

Odamlar hamkorlikda mehnat qilish va yashash ehtiyojini sezgan davrdan boshlab insoniyat jamiyati bunyod bo`lib ularda ijtimoiy psixologik tafakkur, ijtimoiy ruh paydo bo`lgan. Bunday ruh qonuniyatlarini o`rganish, uning sirli tomonlarini sharxlashga insoniyatning eng ilg`or vakillari harakat qilganlar. Lekin ijtimoiy ruh qanchalik qadimiy bo`lsa, unintg sirlarini o`rganuvchi fan – ijtimoiy psixologiya shunchalik navqirondir.
Uning navqironligi
Fan sifatida
Ikkala muallif ham biri psixolog, biri sotsiolog, bo`lishiga qaramay, bu fanning asosiy predmeti ijtimoiy taraqqiyot hamda psixik taraqqiyot qonuniyatlarini uyg`unlikda o`rganishdir, degan umumiy xulosaga kelishgan.
Hozirgi kungacha ijtimoiy psixologiyaning mavzu bahsi va u o`rganadigan sohalar borasida turlicha qarashlar va tortishuvlar mavjud.
Ijtimoiy psixologiyaning mavzu bahsi borasidagi qarashlar.
Rus sotsiologlari: G. P. Predvechniy va A. Sherkovenlarning “Sotsial psixologiya” kitobida “Ob`ektiv borliqning, unda ro`y beradigan hodisalarning psixik tomonidan o`ziga xos tarzda in`ikos etilishidir.” deb bayon qilganlar. Ular ko`proq sotsiologik yondashish bilan muammolarni yechishga harakat qilganlar.
o`zining metodi, predmeti va fanlar tizimidagi o`rninig yangiligi, taraqqiyotning yangi davriga shakllanib, rivojlanishiga turtki berganligi bilan bog`liqdir.
yuzaga kelishi va tan olinishi rasman 1908 – yil hisoblanib, xuddi ana shu yil ingliz psixologi V. Makdugall “Ijtimoiy psixologiyaga kirish”, amerikalik sotsiolog olim E. Ross esa “Ijtimoiy psixologiya”
Nemis olimlari G. Gibsh va M. Forverglar fan predmetiga shunday tariff keltiradi: “Odamlar uyushmasi koorparatsiyalar – ijtimoiy psixologik
tadqiqotlarning asosidir”, ob`ekti – ijtimoiy o`zaro ta`sirdir.
n
Ijtimoiy psixologiyaning alohida fan bo`lib ajralib chiq
Ilmiy manbaalar ikki fan psixologiya va sotsiologiya f
ishiga sabab bo`lga
aning erishgan
1.1- sxema
Rus olimasi Galina Andreevaning ta`kidlashicha ijtimoiy psixologiya sohasida ishlayotgan mutaxasisni kimligi – uning fan predmetiga yondashuvida namayon bo`ladi.
Sotsiolog ijtimoiy qonuniyatlari jamiyatdagi an`analar va uning qoidalar tilida tushuntirsa, psixolog – shaxs psixologiyasining qonuniyatlarini umumjamiyat qonun qoidalariga tadbiq etadi. G. Andreeva ijtimoiy psixologiyaning mavzu bahsi haqidagi hozirgi zamon qarashlarini umumlashtirib, uch xil yondashish mavjudligini asoslaydi.
1.2-sxema.
Galina Andreevaning e`tirof etishicha – ijtimoiy psixologiyaning bahsida uch xil yondashish mavjud.
Birinchi
Ikkinchi
Uchinchi
Sotsiologik yondashish – ijtimoiy psixologiya ommaviy psixologik jarayonlarni – xalqlar psixologiyasi,
ommaviy marosimlar, udumlar, rasm –
rusmlarning inson ongiga singishi, ijtimoiy xulq – atvorda namoyon bo`lishini o`rganadi.
Psixologik yondashish – Psixologlar asosiy diqqatni shaxsning ijtimoiy psixologik hislatlariga, uning turli guruhlarda tutgan o`rni mavqei, ijtimoiy
ustanovkalar qaralmoq lozim deb
hisoblaydilar.
Sotsiologik ham psixologik yondashish ham ommaviy jarayonlarni, ham shaxsning shu jarayonlardagi xulq
atvorlari motivlarini o`rganish.
A.B. Petrovskiy va V.V. Shpalinskiylar “Jamoaning ijtimoiy psixologiyasi” kitobida “Ijtimoiy psixologiya turli uyushgan va uyushmagan guruhlardagi odamlar muloqoti, o`zaro ta`sir va munosabatlardan kelib chiqadigan psixik hodisalarni o`rganadi.”degan fikrni bildirganlar. Bu psixologik yondashuv.
yutuqlari va har qaysining doirasida ma`lum muammolarning echilishi uchun yana qo`shimcha alohida fanning bo`lishi lozimligini tan olish tufayli yuzaga keldi. Psixologiya va sotsiologiya ijtimoiy psixologiya fanining “Ota - onalaridir”.