«Ijtimoiy menejment» fanining sillabusi

12-mavzu bo’yicha tarqatma material 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Ehtiyoj va u orqali kishilarni motivlashtirishni ifodalovchi model

 

 

 

 

 

Ehtiyojlar ro‘yxati  

 

Shaxs uchun 

¹ 

Jamiyat uchun 

1. 

Asosiy  ehtiyojlar 

oziq-ovqat, kiyim-kechak va uy-joyga 

dam olish va sog‘liqga 

1. 

Asosiy ehtiyojlar: 

mehnatga  

xavfsizlikka 

qo‘shimcha mahsulotga 

boshqarishga 

2. 

Sotsial ehtiyojlar 

ijodiy mehnatga 

oila va  muhabbatga 

bilim va axborotga 

toat ibodatga, jasoratga 

zurriyotni davom  ettirishga 

tartib va barqarorlikka 

bo‘sh vaqt va dam olishga 

o‘zlikni anglashga 

2. 

Sotsial ehtiyojlar  

barqarorlikka 

ishonchga 

mustaqil taraqqiyotga 

3. 

Rag‘bat va talablar  

moddiy 

sotsial 

estetik 

3. 

Rag‘bat va talablar 

zamonaviy ishlab chiqarishga 

ma’naviy-ma’rifiy taraqqiyotga 

rahm shavqatga 

 

 

 

 

Ehtiyojlar 

(etishmovchiliklar) 

Motiv  

yoki  

istaklar 

Harakat (tutgan yo‘l) 

 

Maqsad 

 

Ehtiyojni qondirish natijalari: 

1.Qoniqdi 

2. Qisman qoniqdi 

3. Umuman qoniqmadi 

---

403 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A. Maslou boyicha ehtiyoj darajalari piramidasi 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Rag’batlar 

-Moddiy  

-Pul hisobida (ish haqi, mukofotlar 

va hokazolar) 

-Pul hisobida emas (yo’llanmalar, 

davolash,transport xizmati va 

hokazolar) 

-Nomoddiy  

-Ijtimoiy (mehnat nufuzi, lavozimda 

o’sish imkoniyati) 

-Ma’naviy (do’stlar, qarindoshlar 

tomonidan hurmat, mukofotlashlar) 

-Ijodiy (o’zini takomillashtirish, 

o’zini namoyon qilish imkoniyati) 

1-daraja  

3-daraja 

2-daraja  

4-daraja 

5-daraja 

O’zini namoyon 

etish ehtiyoji 

Hurmat va e’tirofga erishish 

ehtiyoji 

Ijtimoiy guruhga mansublik ehtiyoji  

Barqarorlik ehtiyoji  

Fiziologik ehtiyojlar  

Kafolatli  ish,  barqaror  ish  haqi, 

pensiya taminoti  

Oziq-ovqat, 

uy-joy, 

ro’zg’or 

buyumlari va hakazolar 

Qobilyatni namoyon qilish  

Bilimlarni ko’paytirish   

Vakolatni kengaytirish  

Kasbiy malaka 

Ishda mustaqillik  

Jamiyat tomondan etirof etish 

Odamlar bilan aloqa 

Jamoa hurmati 

---

404 

 

Rag’bat turlari 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

Rag’batlar 

Uzluksiz 

Diskretli  

Uzoq 

muddatli 

O’rta 

muddatli 

Qisqa 

muddatli 

ijtimoiy 

Jamoa 

Shaxsiy 

Nufuzli 

Rag’batlan-

tiruvchi 

Universal  

Invetisiyali 

is’temolli 

Is’temolli  

Invetisiyali  

Maxsus  

Amal qilish 

davri boyich 

Qo’llanish 

soxasi 

boyicha 

Yo’nallish 

bo’yicha  

Guruhlar 

boyicha  

Funksiyali 

maqsad 

bo’yicha 

Mehnat sharoiti, ish joyini tashkil etilishi  

Ish  haqi,  mukofotlar,  rag’batlantiruvchi 

qo’shimcha to’lovlar, mulkdan daromad  

Mehnat  sharoiti,  ish  haqiga  ustama  to’lovlar 

(kasbiy  mahorat  va  malakasini  oshirgani 

uchun va hkz) 

Ish haqini yuksak darajasi, foydaga sheriklik, 

ijtimoiy taminot  

Ish  haqi,  mukofotni,  kasb  mahorati  uchun 

ustama tolovlarni oshirish 

Aniq tizim bo’yicha ish haqi, imtiyozli aksiya, 

foydaga sheriklik  

Hodimning jami daromadi  

Ish  haqi  jamg’armasini  tashkil  etish  va 

taqsimlash, foydaga sheriklik 

Milliy daromad otishi 

Bir marotabali mukofat 

Ish  haqi,  foydani  asosan  joriy  iste’mol  uchun 

sarflash 

Dividendlar 

ish 

haqi 

ishlab 

chiqarishni 

rivojlantirishga  invetisiyalar  kelajakda  foyda  va 

ish haqi 

Ish haqi jamg’armasi va foyda kelajakda ishlab 

chiqarishni  rivojlantirishga  invetisiya  sifatida 

yo’naltirish 

Pul to’lanmaydigan rag’batlantirishlar 

Pul bilan rag’batlantirishningbarcha uslublari  

---

405 

 

Rag’batlarni sinflashuvi 

 

Yuqori darajadagi ehtiyojlarni qondirish usullari 

Sotsial 

ehtiyojlar 

-xodimlarga  shunday  ish  beringki,  ular    bir  biri  bilan  aloqada  bo‘lish 

imkoni bo‘lsin 

-ish joylarida birdamlik ruhi, mushtaraklik tuyg‘usini yarating 

-bo‘ysinuvchilar bilan davriy kengashlarni o‘tkazib turing. 

-no  formal  guruhlarni  “tinchitish”ga  harkat  qilmang,  agar  u  korxona 

mavqeiga putur etkazmasa 

-xodimlarga  korxona  doirasidan  tashqariga  ham  sotsial  faollik  qilishga 

imkon bering 

Xurmatga 

bo‘lgan  ehtiyoj 

-bo‘ysinuvchilarga  mazmunliroq  ishni taklif qiling 

-xodimlarning erishgan yutuqlari bilan aks aloqani ta’minlang 

-xodimlar yutuqlarini yuqori baholang va rag‘batlantiring 

-xodimlarni maqsadni aniqlashga va qaror qabul qilishga taklif qiling 

-bo‘ysinuvchilarga vakolat va huquq bering. 

-bo‘ysinuvchilarni amal pila poyalari sari ko‘taring. 

O‘zligini 

isbotlashga 

bo‘lgan 

ehtiyojlar 

-bo‘ysinuvchilarning  o‘z  imkoniyatlaridan  to‘liq  foydalanishi  uchun 

ularning o‘qishiga sharoit yaratib bering 

-bo‘ysinuvchilarga    murkaaab  va  muhim  ish  bering,  toki  ular  butun  

vujudini berib ishlasin. 

-bo‘ysinuvchilarning tashabbusini rivojlantiring va rag‘batlantiring.