«Ijtimoiy menejment» fanining sillabusi

Ekspert-kotirovka 
komissiyasi qimmatli qog'ozlarning birja savdolarida 
kotirovka qilinishiga ruxsat etilishi imkoniyatlarini aniqlaydi, listing, delisting, 
relisting va shu kabi tadbirlarni amalga oshiradi. 
Malaka 
komissiyasi tegishli imtihonlarni o'tkazish yo'li bilan brokerlarga birja 
savdolarida qatnashish uchun ruxsat berish imkoniyatlarini aniqlaydi. 
Nizolar 
bo'yicha komissiya savdolami o'tkazish, bitimlarni ijro etish jarayonida 
brokerlar o'rtasida, brokerlar va ularning mijozlari o'rtasida, mijozlar va birjaning 
mutaxassislari o'rtasida yuzaga keladigan bahsli vaziyatlarni hal etish bilan 
shug'ullanadi. 
Intizomiy 
komissiya birja savdosi qoidalari, ustav va birjaning boshqa asosiy 
hujjatlari buzg'unchilarining aybdorlik darajasini aniqlaydi hamda tegishli jazolarni 
tayinlaydi, jazolarning ijro etilishini nazorat qiladi. 
«Toshkent» Respublika fond birjasi respublikaning har bir viloyatida o'zining 
sho'ba bo'linmasiga ega. 
Broker - kontragentlar haqida turli xil axborotlarni olish, birja faoliyatining 
ayrim jihatlari bo'yicha maslaxatlar olish imkoniyatlari, zarur huijatlardan nusxalar 
ko'chirish, shartnomalarni to'ldirish va rasmiylashtirish bo'yicha birja xizmatlaridan 
foydalanish. 

---

149 
«Toshkent» RFBdagi brokerlik joyi noma'lum muddatga sotib olinadi, ya'ni 
brokerlik joyini sotib olib (bir karralik badalni to'lagan holda) uning egasi birja 
tomonidan unga qo'yiladigan talablarga rioya qilgan holda birja xizmatlaridan 
chegaralanmagan muddatda foydalanishi mumkin. Brokerlik joyiga egalik 
qilishning butun yili davomida birja a'zolari unchalik katta boimagan summadagi 
muntazam a'zolik badallari to'lashadi. A'zolikning bunday tizimi brokerlar uchun 
juda tejamli sanaladi. Boshqa mamlakatlarda birjadagi a'zolikni saqlab turish uchun 
har oyda yoki har yili ramziy emas, balki juda katta miqdordagi badal to'lanadi. 
Broker va diler (market-meyker)larning faoliyati. Birjadagi brokerlik joyi. 
Savdo jarayonida muhim hisoblangan birjadagi brokerlik joyi deganda, fond 
birjasi o'zining to'la huquqli a'zosiga yaratib berishi mumkin bo'lgan imkoniyatlar 
yig'indisi tushuniladi. Shulardan eng asosiysi - birja maydonchasida qimmatli 
qog'ozlarni o'z nomidan va o'z hisobidan yoki mijozlar hisobidan hamda ularning 
topshirig'iga ko'ra xarid qilish yoxud sotish imkoniyatidir. 
So'zsiz, bundan tashqari, brokerlik joylarining egalari qimmatli qog'ozlar 
bozorining qolgan ishtirokchilari dan farqli ravishda, boshqa ko'pgina 
imkoniyatlarga ega bo'lishadi. Qimmatli qog'ozlar, ularning emitentlari, narxlari, 
broker-kontragentlar haqida turli xil axborotlarni olish, birja faoliyatining ayrim 
jihatlari bo'yicha maslahatlar (masalan, bahslarni hal etishda Nizolar bo'yicha 
komissiya mutaxassislarining maslahatlarini) olish imkoniyatlari, zarur hujjatlardan 
nusxalar ko'chirish, shartnomalarni to'ldirish va rasmiylashtirish bo'yicha birja 
xizmatlaridan foydalanish shular jumlasidandir. 
Brokerlik. joyi sotib ohnishi, begonalashtirilishi (sotilishi, sovg'a qilinishi, meros 
qilinishi, ustav fondga o'tkazihshi va h. k.), ijaraga berilishi mumkin. U bo'linmaydi. 
Uning egasi brokerlik joyining bir qismini berishi yoki sotishi mumkin emas. Bir 
shaxs faqat bitta brokerlik joyiga egalik qilishi mumkin. Brokerlik joylari uchta usul 
bilan sotib olinadi: bevosita fond birjasidan, birja savdolari orqali, birja savdolarisiz.