«Ijtimoiy menejment» fanining sillabusi

Zamonaviy tashkiliy dizaynlar

 

Microsoft  Windows  7  mazkur  mahsulotning  turli  xil  sohalarida  ishlayotgan 

minglab ishchilarning uch yillik mehnati mahsulidir. Bu yondashuv undan oldingi 

dastur  –  Windows  Vista  ning  ishlab  chiqarish  jarayoniga  mutlaqo  ziddir,  chunki 

avvalgi  dasturda  har  bir  jamoa  alohida  ishlagan  va  o’z  fikrlarini  bir-birlari  bilan 

baham  ko’rishmagan.  Vista  dasturida  har  bir  guruh  tomonidan  yaratilgan 

dasturlash kodi alohida ishlaganda juda samarali bo’lgan, ammo boshqa dasturlar 

bilan  birgalikda  foydalanilganda  esa  texnik  muammolarga  sabab  bo’lgan. 

Dizaynning  mana  shu  tomonlari  va  guruhlar  o’rtasidagi  muloqotning  sustligi 

mahsulotni  taqdim  etishning  kechikishiga  va  nosozliklar  bilan  chiqishiga  sabab 

bo’lgan.Kompaniya  prezidenti  Stiv  Balmer  mazkur  xatoni  qaytarmaslikka  qaror 

qildi.  Buning  natijasida  esa,  “Windowsni  qayta  shakllantirib,  Microsoft  o’rtadagi 

to’siqlarni  olib  tashladi”  –  ya’ni,  samarali  va  foydali  ishlashga  olib  keluvchi 

tashkiliy to’siqlarni olib tashladi. 

Jamoa strukturasi

 

 

- Bu nima? 

Bu shunday strukturaki, bunda butun bir tashkilot guruhlar yoki 

jamoalardan tashkil topgan bo’ladi. 

- Foydali jihatlari 

Ishchilar ish jarayonida faolroq ishtirok etishadi. 

Funktsional sohalarda to’siqlar kamroq bo’ladi. 

- Zararli jihatlari 

Buyruqlar chiqarishning aniq tizimi mavjud emas. 

Jamoalarning yanada yaxshiroq ishlashi uchun bosim yuzaga keladi. 

Matritsa-loyiha 

strukturasi

 

 

- Bu nima? 

Matritsa – bu shunday strukturaki, bunda turli xil sohalarda ishlovchi 

mutaxassislarni bir loyiha ustida jipslashtiradi. Bir loyiha nihoyasiga 

etganidan so’ng esa, keyingi loyihaga o’tiladi. 

- Foydali jihatlari 

Tabiiy o’zgarishlarga moslasha oladigan “suyuq va o’zgaruvchan” 

dizayn. Qaror qabul qilishning tez amalga oshirilishi. 

- Zararli jihatlari 

Insonlarni bir loyiha ustida jipslashtirishning qiyinligi. Vazifalar va 

shaxsiyat bilan bog’liq konfliktlar. 

To’siqsiz struktura

 

 

- Bu nima? 

Shunday strukturaki, bunda u sun’iy ravishda gorizontal yoki vertikal 

                                                 

27

 Robbins Stephen P.Management / Stephen P. Robbins, Mary Coulter. — 11th ed. R5647 2012 . 280-310-betlar. 

---

93 

 

to’siqlar bilan chegaralanmagan. Tashkilotlarning virtual turlarini o’z 

ichiga oladi. 

- Foydali jihatlari 

Yuqori darajada o’zgaruvchanlik va talablarga javob berish. 

Iqtidorni osonlik bilan yuzaga chiqaradi. 

- Zararli jihatlari 

Nazoratning sustligi. 

Muloqotning qiyinligi. 

O’rganish strukturasi

 

 

- Bu nima? 

Bu strukturada ishchilar muntazam ravishda yangi bilimlarni o’rganib 

borishadi va bu bilimlarni ish jarayonlarida qo’llashadi. 

- Foydali jihatlari 

Bilimlar butun tashkilot bo’ylab baham ko’riladi. Bu esa raqobatda 

ustunlikka olib keladi. 

- Zararli jihatlari 

Bilimlarni tarqatayotgan ba’zi ishchilarga bog’lanib qolish. 

Bir vaqtning o’zida katta miqdorda tajribali ishchilarning nafaqaga 

chiqishiga to’g’ri kelib qolishi.q 

 

Xuddi Stiv Balmerga o’xshab, ko’pchilik menejerlar an’anaviy dizaynlarning 

kundan-kunga murakkablashib borayotgan dinamik va kompleks sharoitlarga mos 

kelmasligini ta’kidlashmoqda. Aksincha, tashkilotlar innovativ va moslashuvchan 

bo’lishlari  kerak.  Shuning  uchun  ham  menejerlar  ish  jarayonini  samarali  tashkil 

qilish  uchun  kreativ  yo’llarni  qidirmoqdalar.  Bunday  zamonaviy  dizayn  jamoa 

strukturasi,  matritsali  va  loyihaviy  strukturani,  to’siqsiz  strukturani  va  o’rganish 

strukturasini o’z ichiga oladi.