Ijtimoiy madaniy faoliyat

Minnezang
. Nemis ritsar‟ madaniyati va adabiyoti. XII-XIII asrlarda Frantsiya ta`siri ostida 
rivojlangan. Ritsar‟ lirikasi minnezang («sevgi qo`shig‟i» Minne – «sevgi») deb ataladi. Uning 
birinchi namunalari 1170 yillarga to`g‟ri keladi. 
Ritsar‟ - sevgi poeziyasi 2 oqimdan iborat edi. Ulardan biri o`z uslubi bilan arxaik xalq 
qo`shig‟iga yaqin poeziya bo`lib, unda hali ayolni ulug‟lash g‟oyalari sezilmaydi. (Kyurenberg va 
Ditmar fon Aystlar ijodi). 
Ikkinchi oqim – provans trubadurlarining bevosita ta`siri ostida yuzaga keladi (G‟arbiy 
viloyatlarda). Ditmar va Kyurenberglarning lirikasi erli ayollarga emas, ko`proq qizlarga qaratilgan. 
Ularning she`rlarida sevgi iztiroblari ko`pincha ayollarning qismati bo`lib qoladi. Ditmar fon 
Aystning «Ayol qo`shig‟i» dagi ayol uchib ketayotgan lochinni ko`rib qoladi. Unga qarab: «Sen 
baxtlisan, hoxlagan tomoninga uchib borasan, istagan daraxtinga qo`nasan. Men ham shunday 
qildim. Ko`nglimdagi yorimni topdim. Biroq ayollar rashk qilib azob chekmoqdalar», deydi. Ko`p 
she`rlar xalq qo`shiqlari singari tabiat manzarasini tasvirlash (bahor yoki kuz kelishi) bilan 
boshlanadi va qahramonlar ruhiy xolatlariga mos keladi. 
Ikkinchi oqim vakillari ijodi shaklning ancha murakkabligi ritsar‟ urf-odatlarining kiritilishi bilan 
izohlanadi. endi tabiat tasviri, dramatik situatsiya ko`rinmaydi. Visolga eta olmaslik iztiroblari 
bo`rttirib bayon etiladi.
Val‟ter fon Fogel‟veyde (taxminan 1160-1230 yillar) – o`rta asr nemis lirikasining asosiy 
oqimlarini o`z ijodida birlashtirgan shoirdir. Uning qahramoni oliy tabaqadan chiqqan ayol emas, 
oshiqning iltijolariga samimiy javob beruvchi kamtar qizdir. U xalq poeziyasidagi tabiat tasviridan 
foydalanadi. 
Bavariyalik shoir Neydxart fon Reyental (taxminan 1180-1240 yillar). U ham «oddiy», «real 
sevgini» tasvirlash tarafdori, ammo uni maishiy naturalizm ruhida rivojlantirgan (Feodal-aristokrat 
nuqtai nazaridan krestyan qo`shiq va laparlarini parodiyaga oladi).
Shoir Volfram fon eshenbarx (taxminan 1170-1220 yillar) – o`rta arsda nemis sevgi lirikasini 
yanada boyitdi. Uning al‟ba (tong qo`shiq) lari juda ham go`zal. 

---

25 
Bulutlarning quyuq jomasin 
Tirnoqlari bilan yorgancha,
Tong adirlar ortidan vazmin 
Qudrati-la ko`kka o`rlaydi. 
Huzurimga o`zim chorlagan 
Kimsaning shod daqiqalarin 
Uzaytirmas endi tong ortiq.
(A.Oripov tarjimasi) 
XIII asrning ikinchi yarmida minnezangda tushkunlik boshlandi.