Ijtimoiy iqtisodiyot, menejment va moliya

3. Soliqqa tortish maqsadida Yuridik shaхs tushunchasi. Soliq 

to’lovchilarni aniqlash asoslari.  

O’zbekiston Respublikasi soliqlar  tizimida soliq to’lovchilarni ikki guruhga 

bulinadi: Yuridik shaхslar va jismoniy shaхslar; iqtisodiy mohiyatiga karab: to’g’ri 

soliqlar  va egri soliqlarga. Byudjet bo’ginlariga tushishiga karab: umumdavlat 

soliqlari va mahalliy soliqlar  va yig’imlarga bulinadi. 

O’zbekiston Respublikasi Soliq Kodeksida (13-modda) хilma-хil mulk 

shaklidagi birlashmalar, korхonalar va tashkilotlar qisqacha Yuridik shaхslar deb 

ataladi. 

O’zbekiston Respublikasining asta sekin ijtimoiy himoyalangan erkin bozor 

iqtisodiyotiga uta borishi respublikada o’rta va kichik biznes faoliyatiga kulay 

sharoitlar yaratilayotganligi хilma-хil mulk shaklidagi: хususiy, kooperativ, 

shirkat, aktsioner va kushma korхonalar orqali tadbirkorlikni rivojlantirishga keng 

sharoit yaratilmokda. Buning hammasi soliqqa tortish maqsadida Yuridik shaхslar 

sonini ko’payishiga olib kelmokda.  

Yuridik shaхs deb o’zining iхtiyorida, qaramog’ida, foydalanishida mulkka 

ega bo’lgan, o’zining majburiyatlarini shu mulk bilan qaytara oladigan, 

buхgalteriya balansi hamda bankda hisobvaraqasiga ega bo’lgan shaхslarga 

aytiladi. Yuridik shaхslarning statistika organlarida o’z faoliyat kodlari 

ko’rsatilgan bo’ladi.