«ijtimoiy-iqtisodiy» fakultet

Buyuk Britaniya	Frantsiya
O’zbekiston
Qisqa	1 yilgacha	1 yilgacha	3 yilgacha	1 yilgacha	1 yilgacha
O’rta	1-3 yil	1-6 yil	3-10 yil	2-7 yil	1-3 yil
Uzoq	3 yildan ortiq	6 oydan ortiq	10 yildan ortiq	7 yildan ortiq	3 yildan ortiq

2. 
   Ta’ minlanganligi bo ’ yicha kreditlar ta’ minlanmagan va ta’minlangan kreditlarga bo ’ linadi. Ta’ minlangan kreditlar ta’ minlanganlik harakteriga qarab garovli, kafolatlangan, sug ’ urtalangan va hokazolarga b o ’ linadi.
   

Ta ’ minlanmagan kreditlar ishonchli (blankali) deb ham ataladi va odatda faqat solo-veksel (qarz oluvchining ssudani qaytarish majburiyati) orqali taqdim


36





etiladi. Ta ’ minlanmagan kreditlar qarz oluvchining obro ’ sini hisobga olgan holda va uning daromadlari darajasini baholashdan so ’ nggina beriladi. Kreditning sifati past lga a ham u ta minlanmagan kredit deb yuritiladi va bunda kreditlar bo ’ yicha kreditning qaytmaslik riski yuqori bo ’ ladi.

3. 
   Berilish usullari bo ’ yicha kreditlar, qoplash uchun va to ’ lov kreditlarga bo ’ linadi. Birinchi holatda kredit qarz oluvchining hisob varag ’ iga xarajatlarni qoplash uchun o ’ tkaziladi. Bunda yana avans harakteridagi ssuda mablag ’ larini o ’ tkazili s hi ham nazarda tutiladi. Ikkinchi holatda bank ssudasi bevosita nakd pulsiz hisob-kitoblarda hisob hujjatlarini to ’ lash uchun beriladi.
   

Shu bilan birga bir martalik kreditlar ham b o ’ ladi, ya ’ ni shartnomada belgilangan muddat va summada taqdim etiladi. Biroq ko ’ pchilik mamlakatlarda kredit liniyalari keng q lla ila i.

4. 
   Bank kreditlarini qaytarilish tartibi b o ’ yi c ha 2 guruhga ajratish mumkin.
   

Birinchi guruhga bir vaqtda qaytariladigan kreditlar, ikkinchi guruhga bir

necha muddatda b o ’ lib-b o ’ lib to ’ lanadigan kreditlar kiradi.

Odatda yuridik shaxslar va aholiga joriy ehtiyojlarni qoplash uchun naqd pul mablag ’ lari kerak b o ’ lganda beriladigan qisqa muddatli kreditlar, bir vaqtda qaytariladigan kreditlar hisoblanadi. Bu yerda asosiy qarz va foizlarni yagona summada kredit muddati tugashi bilan qaytariladi.

Bir necha muddatda qaytariladigan kreditlar bu ikki yoki undan ortiq t l la bilan amalga oshiriladigan ssudalar hisoblanadi. (odatda har oy, har kvartal yoki har yarim yilda). Bu guruhga turli xil kreditlar: tijorat, ochik schyot bo ’ yicha, veksel, lizing, faktoring, forfeyting va boshqalar kiradi.

Bozor iqtisodiyoti rivojlangan davlatlarda bir kecha muddatda qaytariladigan kreditlar yuridik va jismoniy shaxslarga tovarlar va ko ’ c hmas mulklarni sotib olish uchun beriladigan o ’ rta va uzoq muddatli kreditlashda keng q lla ila i.

Jahon moliya bozorlarida investitsiya loyihalarini amalga oshirish uchun kreditlar bir necha muddatlarda qaytarish sharti bilan beriladi.