§ Nutqiy faoliyat
So‘zlovchi va tinglovchi o‘rtasidagi axborotni uzatish va qabul qilish jarayoni nutqiy faoliyat deyiladi. Nutqiy faoliyat yozma ravishda ham amalga oshirilishi mumkin. Masalan, xat, SMS, faks, telegramma.
Shveysariya olimi Ferdinand de Sossyur nutqiy faoliyatning til va nutq zidlanishi asosida amalga oshishini ta’kidlaydi va tilshunoslikda til va nutq tushunchalarini farqlaydi.
TIL
|
NUTQ
|
Umumiylik
|
xususiylik
|
Imkoniyat
|
voqelik
|
Mohiyat
|
hodisa
|
Til va nutq quyidagicha zidlanadi:
Tilning fonologik (fonetik) sathining birligi fonema bo‘lsa, fonemaning real talaffuz qilingan, quloq bilan eshitiladigan ko‘rinishi fon (allafon) yoki tovush hisoblanadi. Masalan, tosh va tom so‘zlari sh va m tovushlarini farqlaydi. Demak, sh va m alohida-alohida fonema deb olinadi.
TOPSHIRIQ. Allafon (tovush)larni to‘g‘ri joylashtirib, gapni o‘qing: Gatakat hurdamat lo‘b, gachikki zatizda.
Do'stlaringiz bilan baham: |