Ijtimoiy himoyaga muhtoj oilaning ijtimoiy-psixologik reabilitatsiyasi Sevara Soliyeva Oilalar bilan ishlashni tashkil etish

Ijtimoiy himoyaga muhtoj oilaning ijtimoiy-psixologik reabilitatsiyasi

Sevara Soliyeva

Oilalar bilan ishlashni tashkil etish

• Inqirozli oila bilan ishlash avvalo shunday holatga tushib qolgan oilalarning talab-takliflari asosida, yoki u yoki bu xududdagi oilalarning ahvolini o’rganish natijalariga ko’ra amalga oshiriladi. Masalan, O’zbekiston sharoitida jami oilalarning salmoqli qismi yosh oilalar toifasiga kirishi, ularda muayyan muammolarning, ijtimoiy hamda psixologik muhofazaga ehtiyojni sezishi tabiiy bo’lgani uchun ham bunday xizmatlar bir tomondan, talab va taklif asosida tashkil etiladi.

Oilalar bilan ishlashni tashkil etish

Ikkinchi tomondan, davlat va jamoat tashkilotlari tomonidan oilani muhofaza qilish, ularning muammolarini o’rganish va yordam berish o’z-o’zini boshqarish organlari, “Oila” markazlari, “Yoshlar Ittifoqi” ga yuklanganligi uchun tavsiya va ko’rsatmalar asosida ham tashkil etiladi.

Ijtimoiy himoyaga aslida kimlar muhtoj

• Mehribonlik uylarining tarbiyalanuvchilari, shu jumladan ota-onasi mehnat migratsiyasidan yillab uyiga kelmaydigan insonlarning farzandi bo‘lgan «ijtimoiy yetimlar». O‘zining tuzalmas kasalligi bilan yakkama-yakka qolgan nogironligi bor insonlar. Adashib, qonunni buzgan o‘smirlar. Uyda qarovchisi yo‘q keksalar. Ijtimoiy reabilitatsiyasiz qolgan sobiq mahbuslar. Onkologik va boshqa og‘ir dardga chalinganlar. Og‘ir vaziyatga tushgan oilalar va oilaviy zo‘ravonlik qurbonlari.

Ijtimoiy himoyaga muhtoj oilalar toifasiga qanday oilalar kiradi

• Kòp bolali,kam ta’minlangan,nogiron a’zosi bòlgan,ota-onadan biri yòq-notòliq oilalar ijtimoiy himoyaga muhtoj oilalar toifasiga mansub.
• Bunday oilalarga sohalararo yordam kòrsatilishiga alohida e’tibor beriladi,sababi bunday oilalar ijtimoiy xatar guruhidagi oilalar hisoblanadi.

Maqsad

• Ijtimoiy himoyaga muhtoj oila bilan ishlashdan kòzlangan asosiy maqsad-uning maqomini òzgartirish,oila mikroiqlimini yaxshilash va oilaviy tarbiya kamchiliklarini bartaraf qilishdan iborat.

Reabilitatsiya nima

• Har qanday reabilitatsiya ishi avvalo tibbiy va jismoniy reabilitatsiyadan boshlanadi. Tibbiy va jismoniy reabilitatsiya turli kompleks usulda shaxsning salomatligini, organizmning fiziologik funksiyalarini tiklashni nazarda tutadi. Agar organizmning funksional holatini toʻliq tiklash imkoniyati boʻlmasa, uning kompensatorlik qobiliyatini jadallashtirish nazarda tutiladi.

Reabilitatsiya va turlari

• Reabilitatsiya har tomonlama shaxsning oʻzini qayta tiklashi uchun koʻrsatiladigan yordam yoʻnalishidir. Shu nuqtayi nazardan olganda reabilitatsiyaning quyidagi jihatlari mavjud: tibbiy, jismoniy, psixologik, kasbiy, ijtimoiy, huquqiy.

Psixologik va ijtimoiy reabilitatsiya

• Reabilitatsiyaning psixologik jihati mijozning psixik holatini, jarayonlarini korreksiyalashni oʻz ichiga qamrab oladi. Bu orqali shaxsning ijtimoiy moslashuvi faollashtiradi.
• Ijtimoiy reabilitatsiya shaxs va ijtimoiy muhit orasidagi munosabatlar tizimini barqarorlashtirishga xizmat qiladi. Ijtimoiy reabilitatsiya oʻz ichiga shaxsning moslashuvini, jamiyatga integratsiyasini taʼminlashga xizmat qiladi.

Reabilitatsiya turlari

• Reabilitatsiyaning kasbiy jihati shaxsning kasbiy qobiliyatini qayta tiklash va ularning kasbiy faoliyatga moslashuvini jadallashtirishni, kasbiy qayta tayyorlash jarayonini oʻz ichiga oladi.

Reabilitatsiya turlari

• Huquqiy reabilitatsiya jabr koʻrgan shaxsning huquqiy hujjatlarini qayta tiklashni oʻz ichiga oladi.

Reabilitatsiya olib borishning muhim jihatlari

• Reabilitatsiya olib borishda quyidagi bosqichlarning ahamiyatiga eʼtibor beriladi: etiologiya – patologiya – namoyon boʻlish.
• Aynan mana shu mexanizm shaxsda reabilitatsiyani tashkil etishni taqozo etadi. Reabilitatsiyaga muhtoj shaxsning belgilari: psixik buzilish, hayot faoliyatining cheklanishi, ijtimoiy kemtiklik. Shaxsdagi mazkur belgilarni reabilitatsiya qilish uchun quyidagi faoliyatni aniq amalga oshirish darkor:
• - Aniq psixodiagnostika
• - Shaxsning funksional qobiliyatlarini aniqlashtirish
• - Psixotexnologiyalarni taʼsir darajasini aniqlashtirish lozim.

Ijtimoiy-psixologik xizmat markazlari

Oilaga ijtimoiy-psixologik xizmat markazlari kimning buyurtmasi bilan faoliyat boshlagani, uning faoliyati samarasini kim monitoring qilishidan qat’iy nazar, u quyidagi toifa insonlarga xizmat ko’rasatadi:

• Bolalar
• Ota-onalar
• Yaxlit oila

Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan ishlar

• O’zbekiston sharoitida ham keng ko’lam yozayotgan xususiy va davlat muassasalari taklif etayotgan “Oila saboqlari”, “Ijtimoiy psixologik treninglar” aynan er-xotinlarni ota-onalikka va o’zaro munosabatlarning turli jihatlariga qaratilgandir. Respublika “Oila” ilmiy-amaliy markazi tomonidan mahallalarda tashkil etilayotgan “Ota-onalar universitetlari”ning asosiy maqsadi va yo’nalishi ham aynan shu kabi muammolarni joyida, oila muhitida yechishga kattalarni va yoshlarni o’rgatish, ularda sog’lom munosabatlar psixologiyasini shakllantirishga qaratilganligi bilan ahamiyatlidir.

E’tiboringiz uchun rahmat

• E’tiboringiz uchun rahmat