“Ijtimoiy fanlar”kafedrasi

 
Psixika
– bu inson ruhiyatining shunday holatiki, u 
tashqi olamni (ichki ruhiy olamni ham) ongli (ba’zan 
ongsiz) tarzda aks ettirishimizni, ya’ni bilishimiz, his 
qilishimiz, tasavvur qilib,
anglashimizni ta’minlaydi. 
Psixika 
lotincha “psyuxe” so’zidan
kelib chiqqan 
bo’lib, ruh, jon degan
ma’noni bildiradi.
 

---

 
Inson psixologiyasini bilish, o’z taraqqiyotini va iqtidorini tashkil etishni bilish, har 
qanday yosh davrda ham optimal ravishda ishga yaroqlilikni, turli o’zgarishlarga psixologik 
jihatdan tayyorlikni ta’minlash, yangicha fikrlash va tafakkur qilish, ro’y berayotgan jarayonlarni 
obyektiv va to’g’ri idrok qilish qobiliyatini rivojlantirish muammosini ilgari surdi. 
Shunday qilib, psixologiya fani o’rganadigan jarayonlar va hodisalar murakkab va xilma-
xil. Ularni o’rganishning ikki jihati bor: bir tomondan, ularni o’rganish qiyin, ikkinchi tomondan 
oson ham. Oxirgi jihati xususida shuni aytish mumkinki, bu hodisalar bevosita bizning o’zimizda 
berilgan, ularni uzoqdan qidirish, mavhum analogiyalar qilish shart emas, boshqa tomondan, ular 
o’zaro bir-birlari bilan bog’liq va umumiy qonuniyatlar va prinsiplarga bo’ysunadi. Demak, 
psixologiyaning predmeti aniq shaxs, uning jamiyatdagi xulq-atvori va turli ichki kechinmalari, 
amallari va faoliyatlarining o’ziga xos tarzda ongi tomonidan aks ettirilishidir, deb ta’riflash 
mumkin. 
Inson psixikasini o’rganishda fiziologiyaning oliy nerv faoliyatini tadqiqotlarida 
erishilgan yutuqlari alohida ahamiyat kasb etadi.
Xususan A.R.Luriyaning bosh miya bloklari spetsializatsiyasi ta’limoti. U 3 ta blokni 
farqlaydi:
a) energetik – miya normal ishlash tonusini quvvvatlash; 
b) qabul qilish, qayta ishlash va axborotni saqlash; 
v) faoliyatni programmalashtirishni tartibga solish va nazorat qilishni ta’minlash. 
Bosh miya yarimsharlari funksiyalarining muayyan yo’nalishi alohida ahamiyat kasb 
etadi. 
1-jadval