“Ijtimoiy fanlar”kafedrasi

«Metod» va «metodologiya» tushunchalari
. «
Metod» (yunon. «metodos» –«usul») 
keng ma’noda yo‘l, ijodiy faoliyatning har qanday shakli kabi ma’nolarni anglatadi. 
Metodologiya tushunchasi ikki asosiy mazmunga ega – faoliyatda qo‘llaniladigan ma’lum 
usullar tizimi (fanda, siyosatda, san’atda va h.k.) tizim haqidagi ta’limot yoki metod nazariyasi. 
Fan metodlari 
– 
ma’lum fan tarmog‘iga kiruvchi yoki fanlar tutashgan joyda vujudga 
kelgan muayyan fan sohasida qo‘llaniladigan usullar tizimi. 
Har bir
 
fundamental fan, mohiyat-
e’tibori bilan, o‘z predmetiga va o‘ziga xos tadqiqot
 
usullariga ega bo‘lgan sohalar majmuidir. 
Fanda, ko‘p hollarda tanlangan metod
 
tadqiqotning taqdirini hal qiladi. Aynan bir daliliy 
materialni turli
 
metodlar asosida o‘rganish ziddiyatli xulosalarga olib kelishi mumkin. Ilmiy
 
bilishdagi to‘g‘ri metodni xarakterlar ekan, F.Bekon uni, yo‘lovchining yo‘lini
 
yorituvchi chiroq 
bilan qiyoslaydi. Noto‘g‘ri yo‘ldan bora turib, y yoki bu masalani
 
hal qilishda muvaffaqiyatga 
erishishga umid qilish mumkin emas. 3epo, nafaqat
 
natija, balki unga eltuvchi yo‘l ham to‘g‘ri 
bo‘lmog‘i lozim.
Fan metodlarining guruhlarga bo‘linishi bir nechta asoslarga ega. 
Bilish
 
jarayonida uning roli va o‘rni nuqtai nazaridan: formal, empirik, nazariy-tadqiqot, izohlash, 
shuningdek, boshqa metodlarga ajratish mumkin. O‘z navbatida, bilishning sifat va son, bilvosita 
va bevosita original hamda faoliyatli
 
metodlari ham mavjud. Metodlarni tanlash va turli metodik 
tadqiqot faoliyatida qo‘llash o‘rganilayotgan hodisa tabiati va qo‘yilgan vazifalar bilan 
xarakterlanadi.