“Ijtimoiy fanlar”kafedrasi

Qur’oni Karim
ilohiy kitob bo‘lib, u farishta Jabroil alayhissalom tomonidan 
Muhammad (s.a.v.)ga nozil etilgan. Bu muqqadas kitob Er yuzi musulmonlarining 
dasturulamali, diniy ahkomlar manbaidir. Qur’oni Karim sahifalarini bir kitobga jamlash 
halifa Abu Bakr davrida boshlanib halifa hazrati Usmon davrida yakunlangan va to‘rt 
nusxada ko‘chirilgan. Ana shu ko‘chirilgan dastlabki nusxalardan biri Movarounnahr 
musulmonlari diniy idorasida saqlab kelingan, hozirda esa buyuk bobokalonimiz nomi bilan 
bog‘liq Toshkentdagi Temuriylar davri muzeyida saqlanmoqda. Bunday muqaddas kitobning 
yurtimizda bo‘lishi Ollohning bizning yurtimizga bo‘lgan inoyati deb bilmoq lozim. Qur’oni 
Karimda 114 sura, 6236 ta oyat bor. Mustaqillik sharofati bilan turli marosimlarimiz Qur’oni 
Karim qiroatlaridan boshlanmoqda. Bu o‘tmishda bir orzu edi, xolos. 
Hijratning uchinchi asri hadisshunoslikning oltin davri deb ataladi. Islom olamining 
o‘sha davrdagi madaniy markazlaridan sanalgan Bog‘dod, Kufa, Basra, Damashq, 
Buxoro, Samarqand, Urgench, Termiz kabi shaharlarda hadis ilmi bilan shug‘ullanuvchi 
muhaddislar ko‘p bo‘lgan. Ular ichida eng ishonchli manba sanalganlari oltita bo‘lib, Bularni 
imom Buxoriy, imom Muslim, imom Abu Davud, imom At-Termiziy, imom An-Nasoiy va 

---

imom ibn Mojja tuzishgan. Bu buyuk muhaddislarning to‘rt nafari turonzaminlik bo‘lgani 
bizning faxrimizdir. 1998 yilda Imom Al-Buxoriy tavalludining 1225 yilligi butun musulmon 
dunyosi, shu jumladan yurtimizda keng nishonlandi. Mustaqil O‘zbekistonda bu 
munosabat bilan xalqaro anjuman o‘tkazildi. Muhaddislik shu qadar sharafli va sermashaqqat ish 
bo‘lganki u muxaddisdan aql-zakovatni, kuch-kuvvat, fidoyilik yuksak iqtidor va hofizani 
talab qiladi. Masalan, imom Buxoriy jami 600 ming hadis to‘plab, shulardan 100 ming 
«Sahih» va 200 ming «g‘ayri sahih» hadislarini yod bilganliklari aytiladi.