“Ijtimoiy fanlar”kafedrasi

Oddiy hukmlarning birlashgan klassifikatsiyasi yoki hukmlarning asosiy turlari. 
Bunda hukmlarning sifati va sub’ektning miqdori hisobga olinadi. Hukmlarning asosiy turlari 
quyidagilardir: 1) Umumiy tasdiq hukmlar. 
A 
harfi bilan belgilanadi, «hamma 
S R 
dir» 
formulalari orqali ifodalanadi. Masalan, «Hamma O‘zbekiston fuqarolari dam olish huquqiga 
ega». 2) Juz’iy tasdiq hukmlar 
J 
harfi bilan belgilanadi, «ba’zi 
S R 
dir» formulasi orqali 
ifodalanadi. Masalan, «Ba’zi talabalar mantiqni chuqur o‘rganganlar». 3) YAkka tasdiq hukmlar. 
A 
harfi bilan belgilanadi, «bu 
S R 
dir» formulasi orqali ifodalanadi. Masalan, «Bu talaba 
iqtisodchidir» va «Kant nemis filosofidir». 4) Umumiy inkor hukmlar. 
E 
harfi bilan belgilanadi, 
«hech bir 
S R 
emas» formulasi orqali ifodalanadi. Masalan, «Hech bir kitob mehnatsiz 
yaratilmaydi». 5) Juz’iy inkor hukmlar. 
O 
harfi bilan belgilanadi, «ba’zi 
S R 
emas» formulasi 
orqali ifodalanadi. Masalan, «Ba’zi yoshlar mantiqni o‘rganmagan». 6) YAkka inkor hukmlar. 
E 
harfi bilan belgilanadi, «bu 
S R 
emas» formulasi orqali ifodalanadi. Masalan, «Xalilov birinchi 
kursda o‘qimaydi». 
Oddiy hukmlar modalligiga qarab quyidagi turlarga bo‘linadi: voqelik, ehtimollik va 
zarurlik hukmlari. Hukmlarning modalligi deyilganda ularda fikrni ifodalash shaklini tushinish 
kerak. 
Voqelik (assertorik) hukmlarda biror fakt qayd qilinadi. Masalan, «O‘zbekiston 1991 yil 
1 sentyabrda mustaqil deb e’lon qilindi. 
Ehtimollik (problematik) hukmlarda biror predmet va hodisa haqida hali tekshirilmagan, 
ehtimoliy fikr ifodalanadi. Masalan, «Toshkentda noyabr oyida qor yog‘ishi mumkin», «ehtimol 

---

bu kitob Qohirada nashr etilgan». Zaruriylik (apodiktik) hukmlarda zaruran ro‘y beradigan 
voqealar haqida fikr ifodalanadi. Masalan, «Parallel chiziqlar kesishmaydi».