“Ijtimoiy fanlar”kafedrasi

Eklektika.
15
Dialektik tafakkur usuliga muqobil bo‘lgan tafakkur usullaridan yana biri bu 
eklektikadir. Eklektik tafakkur usuli ham dastlab qadimgi yunon falsafasida yuzaga keladi. 
Eklektik tafakkur usuli, ayniqsa, O‘rta asr falsafasi va yangi zamon falsafasi sxolastiklari 
qarashlarida keng qo‘llaniladi. Eklektik tafakkur usulida narsa va hodisalarning muhim va 
14
Софистики (юнонча: sоpism — ataylab хаtо asoslar asosida, ko’p ma’noli so’zlarga asoslanib fikr yuritish) — 
bilib turib, хаtо asoslardan yolg’on xulosa chiqarishdir. Bu yerda sufiylik falsafasi emas, balki o’rta asrlarda 
Yevropada кенг tarqalgan alohida falsafiy ta’limot nazarda tutiladi. 
15
Эклектика
 (юнонча:
еklegein — tanlayman, degani) — turli qarama-qarshi nazariyalarni qarashlarni aralash-
quralash qilib yuboruvchi tafakkur usuli. 

---

nomuhim, asosiy va asosiy bo‘lmagan xususiyatlari, ular o‘rtasidagi bog‘lanishlar mexanik 
ravishda birlashtirilib, qorishtirilib ifodalanadi. Narsa va hodisalarga, ularning bog‘lanishlariga 
konkret (aniq), muayyan makon va zamonda, muayyan vaziyat va shart-sharoitda 
yondashmaslik, ulardagi asosiy va ikkinchi darajali tomonlarni hisobga olmaslik asosida eklektik 
tafakkur usuli paydo bo‘ladi. Eklektik tafakkur usuli, ayniqsa, rahbarlikda rahbarning amaliy va 
nazariy faoliyatida, uning turmush ilgari surayotgan masalalarni to‘g‘ri hal qilishiga katta xalaqit 
beradi. U bunda narsa va hodisalarni, ularni tug‘dirgan hayotiy muammolarning qaysi biri 
muhim, qaysi birini birinchi navbatda hal qilishni bilmaydi, u voqealar zanjiridagi asosiy 
xalqalarni asosiy bo‘lmaganlardan ajrata olmaydi.Eklektik tafakkur usuli turli sohalarda turlicha 
ko‘rinishlarda namoyon bo‘ladi. Eklektik tafakkur usuli asosida ham formal mantiq qonunlaridan 
noto‘g‘ri foydalanish, narsa va hodisalar mohiyatiga yuzaki yondashish yotadi. Natijada, 
dogmatik tafakkur qaror topadi.