Ижтимоий педагогика фанидан маърузалар матни

2.Чет эл ижтимоий педагогикасининг ривожланиш тарихидан.
Ижтимоий педагогика Педагогика фанидан ажралиб чиққанига деярли кўп вақт бўлган эмас. Бироқ педагогика фанинг ўзи ҳам мустақил фан сифатида, фақатгина 17 асрдан бошлаб шақилланган. Бу буюк чех педагоги (1592-1670) Ян Амос Коменский нами ва унинг “Буюк дидактика” асари билан боғлиқ. Бу асрда педагогиканинг тадқиқот предметива принсиплари белгилаб берилган. Шу билан бирга педагогика тарихнинг илдизлари жуда қадимга бориб тақалади. Илгари таъкидлаб ўтганимиздеқ педагогика ўз оқ асрлардан буён фалсафа фани доирасида ривожланиб келди. Шу нуқтаи назардан ижтимоий педагогика педагогика фанидан ёш эмас, доимо педагогиканинг ажралмас таркибий қисми сифатида педагогика фани доирасида у билан ривожланган. Шу сабабли ижтимоий педагогика тарихи муаммолари билан шуғулланувчи олимлар ўз тадқиқот ишларини педагогик тарихи, фалсафа ва барча даврлар ва ҳалқлар ўтмиш алломаларининг педагогик қарашлари билан боғлашлари тасодиф эмас. Агар ижтимоий педагогиканинг ривожланиш даврларига ва шу нуқтаи назардан қарайдиган бўлсақ уни бир қатор босқичларга бўлиш мумкин деб ўйлаймиз:
Ижтимоий педагогикани ривожланишини қуйидаги 3 босқичга булиш мумкин.
Биринчиси–бошлангич давр, қадимги даврдан ХVII асргача бўлган даврни ўз ичига олади. Бу тарбия амалиётини тушуниб етиш. Педагогик ва ижтимоий педагогик тафаккурнинг шаклланиши билан боғлиқ. Бу даврда тарбия ижтимоий вокелик сифатида тиклана боради, унинг шаклланиши стихияли тарздан англанган фаолиятга айланди, тарбиянинг турли назариялари вужудга келди. Антик даврлардаёк ижтимоий – педагогик ғоянинг тамал тоши куйилган эди, яъни таълим ва тарбия «Бешикдан тобутгача» давом этади, дейилганди. Тарбияни ёшликдан бошлаш, бунда боланинг табиатни, атроф – муҳит таъсирини ҳисобга олиш, катталар, энг аввало, ота – оналар нуфўзига суяниш лозим.
Иккинчи босқич, XVII – XIX асрларни ўз ичига олади. Бу ижтимоий педагогиканинг ғоялари ва илмий концепцияларини ривожлантириш, фан сифатида тикланиш даври бўлган эди.
Ғарбда уйғониш даврида эса бола тарбиясида инсонийлик ғояларини илгари суриш ривожлана борди. Бу даврда италян педагоги, инсонпарвари Витаррино Да-Фелтре (1378 –1446) “қувонч уйи” деб номланган биринчи мактаб-интернати ташқил этган олимнинг фикрларини киритиш мумкин.
2– 7–19 –асрлар. Ижтимоий педагогика фанини фан сифатида вужудга келиши ва фан ривожидаги илғор ғоялар билан ҳарактерланади. 18 ва 19 – асрлар жахон маданияти тарихидан буржуадемок-ратик инқилоби босқичи сифатида жой олган. Йирик олим (педагоглар, файласуфлар, психологлар) ижтимоий педагогик муаммолар ечимини изладилар. Улар жамият ва давлат билан ҳамкорликда бу муаммолар ечилишини изладилар. Тарбия масалалари жамиятни қайта ташқил этиш ғоялари билан кўриб чиқилди. Бу даврлар ижтимий-педагогик ғояларда барча инсонлар тенг хуқуқли, эркин, озод бўлишлари лозим эканлиги хақидаги фикрлар кўтарилган. Бу босқичда ижтимоий педагогика муаммолари амалий-ижтимоий педагогика билан ўз вий алоқада ривожланади. Ўш давр етук педагогиклари болаларни турли муаммога бағишлаб, этим қаровсиз болалар учун болалар уйи, боғчалар, мактаб ва бошқа муассасалар ташқил эфтдилар. Бугун 19 аср давомида педагогикадан ижтимоий педагогиканинг ажралиб чиқиши жараёни узоқ давом этади. Шу билан бирга унинг ривожланишига фалсафа ва педагогикадан ташқари психология, Социологиям, антропотология (инсонни келиб чиқиши ва ривожланиши хақидаги фан), тиббиёт ва бошқа фанлар катта тасир кўрсатди. Лекин ижтимоий педагогикадан ажралиб чиқиши жараёни билан бирга бошқа жараён ҳам унинг интегратсия жараёни (лотинча интеегер-яхлит) яни бошқа фанлар билан бирлашиши давом этади. 19 аср охирида ижтимоий педагогика-педагогик фанининг мустақил соҳаси бўлиб ажралиб чиқди. Бу ходиса А.Дистерварг, Равул Ноторо ва бошқаларнинг номалари била боғлиқ.