Ижтимоий педагогика фанидан маърузалар матни

МАВЗУ : Тарбия социологияси
Педагогиканинг асосий мезони-тарбия. Тарбия- ижтимоий ҳаётнинг абадий ва умумий мезони. Педагогика болалар тарбиясини шахс ахлоқий хислатларини шақиллантиршпнинг мақсадга каратилган жараёни сифатида куриб читсади.
Бироқ бу тарбия жараёни ҳардоим ҳам етарли даражада самарали булмайди. Юқорида ижтимоий таълим вазифасини куриб-чикиб, курсатдики, болада муаян бир ижтимоий билим. малака ва кўникмалар шақилланиши керак уларнинг шақилланиш жараёни масалан. отага, онага бўлган гамхур, этиборли, меҳрибон, рахимдил муносабатларнинг шақилланиши билан боғлиқ. Агар қандайдир сабабга кура болада ижтимоий билимлар шақилланмаган булса, демак мунасабатлар шақилланмаган, яни унга зарур бўлган ижтимоийлашувда қандайдир мос хислатлари ҳам шақилланмаган. Шунинг учун ижтимоий педагогик фаолият жараёнида боладаги шундай ижтимоий аҳамаиятга эга бўлган хислатлар шақилланган булиши керак-шуни ўз и ижтимоий тарбияни вазифасидир. Яни ижтимоий тарбия деганда муваффакиятли ижтимоийлашув учун зарур бўлган ижтимоий аҳамиятли бола шахси хислатларининг шақилланиши мақсадга каратилган жараёни тушинилади.
Тарбия жараёни – уни тиклаш, ривожлантириш ва ҳаётда жорий қилиш, таълим, миллий, маънавий – ахлоқий кадрият ва нормалар билан бевосита боғлиқ. Улар ҳалк педагогикаси, урф – одатлари, байрамлари, уйинлари ва бошқаларда ўз ифодасини топади». Маънавият ва маърифат» маркази, «Маърифатпарварлар», «Олтин мерос», «Тарихчилар», «Файласуфлар» ва бошқа жамоат ташқилотлари, жамгармалари юқорида куйилган вазифаларни ҳал этишга катта имкониятларига эгадир. Тарбияси «кийин» усмирлар аномаллиги укишда (укиши кийин, ёмон кечали, дангаса) ва хулкида (интизом ва тарбияга риоя қилмайди) намоён бўлади. «Кийин болалар» - жамиятга зид йуналишдаги, бекарор ахлоқли, иродаси буш, педагогик таъсирига доим қаршилик курсатиб келувчи ёшлардир. Мактаб микёсида улар Кўп учрамайди (бир синфда икки – учтадан). Аммо синф, мактаб ҳаётига, унинг ахлоқий муҳитига жиддий таъсир курсатади. «Кийин» болалар ўқувчиларнинг кам кисмини ташқил этса ҳам улар укув – тарбиявий ишларда баркарорликка жиддий тусик бўладилар. Улар мактабда ва ундан ташкарида (оилада, кучада, дам олиш жойларида ва х.к.) тартибсизликни вужудга келтирувчилар ҳисобланади. Шунинг учун ҳам «кийин» болалар мактабда ҳам, ундан ташкарида ҳам ўқитувчи ва барча жамоат эътиборида туриши керак. 5-м. Тарбияси кийин бўлганларнинг келиб чикишининг ижтимоий – психологик ва психологик – педагогик сабаб ва омилларни беш гуруҳга ажратиш мумкин:
1 Нокулай оилавий муҳит, ота – оналари ўртасидаги зиддиятли вазиятлар.

2. 
   Укишга бўлган кизикишнинг пасайиб кетиши ва шу муносабат билан укишдан совиб кетиши (60 – 70 % вояга етмаган жиноятчилар бир синфда икки йил укиган).
   

3 Ижтимоий фаоллиги паст ва мактаб жамоасида нокулай холат мавжуд.
4 Микромуҳитнинг салбий таъсири, салбий референт гуруҳ таъсири.
5 Бирор фаолият юзасидан ўз мойиллигини, кизикишини намоён қилиш имконияти булмаслиги.
Психолог – педагогик нуктаи назаридан усмирлар билан ишлайдиган катта ёшдагилар куйидаги қоидага риоя қилишлари лозим: Кўп насихат қилаверманг; усмир хис – туйгуларини хурмат қилинг; ҳаётда мустақил булишга ургатинг; Кўп дакки бераверманг; дук – пуписа қилманг.