Ijtimiy fanlar

Ibtidoiy bozor iqtisodi — insonlar jamoasidagi iqtisodiy munosabatlarning asosiy tarixiy shakllaridan biri, har bir mustaqil xo’jalikning ibtidoiy ishlab chiqarish vositalariga tayangan holda biror tur yoki yo’nalishda mahsulot ishlab chiqarib, bozorda uni boshqa mahsulotlarga almashishi.

"Yovvoyi bozor" (shartli atama) - ibtidoiy bozor iqtisodi yoki yalpi davlat iqtisodidan rivojlangan bozor iqtisodiga o’tish davrida yuzaga kelishi mumkin bo’lgan, hanuz siyosat va ma'naviyatda yetarli yangilanishlar ro’y bermagan holatda hukmron guruhlarning xudbinlik mayllari avj olishi natijasida shakllanuvchi va ommaviy norozilik va ijtimoiy ziddiyatlarning kuchayishiga sabab bo’luvchi iqtisodiy vaziyat bo’lib, asosan Yangi davrning boshlarida Yevropada vujudga kelib, bora-bora butun dunyoda mustamlakachilik sistemasining shakllanishiga olib kelgan. Bugungi kunda ham dunyoning ba'zi nuqtalarida ushbu tizimning bir qator unsurlari muayyan holatlarda yuzaga chiqishi mumkin.

Rivojlangan bozor iqtisodi — insonlar jamoasidagi iqtisodiy munosabatlarning asosiy tarixiy shakllaridan biri, yuqori darajada takomillashgan ishlab chiqarish vositalariga, yuqori texnologiya va ilmiy taraqqiyotga tayangan, siyosatda demokratiya va ongli fuqarolik jamiyati bilan hamqadam taraqqiy etayotgan murakkab ko’rinishli iqtisodiy tizim.

Bozor iqtisodining asosiy ko’rsatkichlari — 1) mulk turlarini erkin tanlash imkoniyati, 2) talab va taklif erkinligi, 3) erkin raqobat imkoniyati, 4) bozorning har uch yo’nalishi: mahsulot, ishchikuchi va qimmatli qog’ozlar bozorining mukammal shakllanganligi.

Ilohiy bilim — faqat Allohga tegishli bo’lgan cheksiz-chegarasiz, azaliy va abadiy bilim, insonlarga u vahiy sifatida payg’ambarlar orqali nozil etiladi. Uni inson imon bilan qabul qiladi, rad qilish ham, isbot qilish ham inson qudratida emas.

Kimki bir ko 'ngli buzuqning xotirin shod aylagay,
Oncha borkim Ka'ba vayron bo’lsa, obod aylagay.

150. 
     Irfoniy bilim - tasavvufda oriflik darajasiga erishgan so’fiylarga ilohiy ilhom orqali beriladigan bilim, ilmi laduniy. Insonlar tilida boshdan-oyoq faqat ramz va ishoralar orqali ifodalanadi.
     
151.