Ijodkorlik faoliyat texnologiyasi” fanidan tayyorlagan 4-amaliy ishi mavzu: Ijokorlik faoliyatining psihologik xususiyatlari

Qobiliyat turlari

Umumiy	Ular insonning turli sohalardagi muvoffaqiyatini belgilaydi va maxsus qobilyatni rivojlantirish uchun asos bo’lib hizmat qiladi	Umumiy elementar qobilyatlar hamma odamlarga hosdir.Bularga shaxsning asosiy psixik jarayonlari-sezish,xotira,tasavvur kiradi
Maxsus	Maxsus qobiliyatlar — bu shaxsning individual psixologik xususiyatlari bo`lib, faoliyatning maxsus turlarida muvafaqqiyatli. Muayyan faoliyatda muvaffaqiyatni aniqlaydi. Matematik, musiqiy, adabiy va boshqa qobiliyatlarni taqsimlaydi	tasviriy qobiliyatlar o’z o`rnida murakkab ta’limiy kompleksga ham ega bo`lib o`z tarkibiga bir qator zarur va maxsus qobiliyatlarni oladi.Maxsus elementar qobiliyatlar umumiy qobiliyatlarning, aqliy jarayonlarning sezilarli ko'rinishidir. Musiqa uchun quloq va ko'zni maxsus elementar qobiliyatlarga misol deb hisoblash mumkin. Maxsus qobiliyatlarni rivojlantirish murakkab va uzoq davom etadigan jarayondir. Turli xil maxsus qobiliyatlar turli vaqtlarda namoyon bo'lishi bilan tavsiflanadi. San'at sohasida, eng avvalo musiqada iste'dodlar boshqalarga qaraganda ertaroq namoyon bo'ladi.

2. Qobilyatlarni rivojlantirish darajalari, ularni turlari hamda mazmunini quydagi jadval asosida yoritib bering.

Qobilyatning rivojlanish darajalari	Ularning mazmuni	Qobilyatning rivojlanish darajalari turlari	Ularning mazmuni
Reproduktiv	Bunda inson turli ko’nikmalarni muvofoqiyatli o’zlashtirish,bilimlarni o’zlashtirish va qo’llash, shuningdek,allaqachon taklif qilingan model yoki g’oyalarga muvofiq faolyatni amalga oshirish qobilyatini namoyon qiladi. . - namunaga muvofiq harakat qilish qobiliyati; . Reproduktiv qobiliyatlarning ma'lum darajada rivojlanishisiz ijodiy qobiliyatlar yuqori darajaga chiqmaydi va reproduktiv qobiliyatlarda doimo ijodkorlik elementi mavjud	Qobiliyat	"Qobiliyatlar - bu insonning psixologik xususiyatlari, bunda bilim, ko'nikmalarga ega bo'lishning muvaffaqiyati, ammo bu bilim, ko'nikma va qobiliyatlarning mavjudligiga bog'liq"
Ijodiy	Inson yangi,o’ziga xos narsalarni yaratish qobilyatiga ega bo’lganda.Bilim va ko’nikmalarni muvofaqiyatli egallash jarayonida inson rivojlanishining bir darajasidan boshqasiga o’tadi. Yangi narsa yaratish qobiliyati. Shuni esda tutish kerakki, har qanday ijodiy qobiliyat o'z-o'zidan ijodiy yutuqlarga aylanmaydi. Natijaga erishish uchun bilim va tajriba, mehnat va sabr, iroda va istak, ijodkorlik uchun kuchli motivatsion asos kerak.	.Iqtidorlilik	.Iqtidorlilik- qobilyat rivojlanishining ikkinchi bosqichi. Iqtidorlilik yetarlicha yuqori darajada rivojlangan va insonga har qanday faolyat turini muvoffaqiyatli o’zlashtirish imkonini beradigan turli xil qobiliyatlar to’plamini anglatadi. Bunday holda, bu hususan o’zlashtirish imkoniyatini anglatadi chunki boshqa narsalar qatori insonda g’oyalarni muvoffaqiyatli amalga oshirish uchun zarur ko’nikma va ko’nikmalarni bevosita o’zlashtirish talab eatiladi.
		Daho	Daho qobiliyat rivojlanishining eng yuqori darajasidir.Agar shaxsning faolyati jamiyat taraqqiyotida sezilarli iz qoldirgan bo’lsa u daho deyiladi.Daho bu ozodlikka ega bo’lgan qobiliyatlar rivojlanishining eng yuqori darajasi.Bu fazilat buyuk shaxs bilan uzviy bog’liqdir.Qobiliyat rivojlanishining boshqa darajalaridan farqli o’laroq,dahoning o’ziga xos hususiyatlari shundaki , u odatda o’zining “profilini” ko’rsatadi.
		Iste’dod	Bu ijodiy qobiliyatning duqori darajada rivojlanishi. Agar ma’lum bir faolyat sohasi uchun qobiliyatlari aniq bo’lgan odam ularni doimiy ravishda takomillashtirib borsa, unda bu qobiiliyat bor deyishadi. Iste’dod insonning muayyan faolyat sohasi bilan shug’ullanish qobiliyatining yetarlicha yuqori ko’rsatkichidir. Biroq bu doimiy ravishda rivojlanib o’z o’zini takomillashtirishga intilishi kerak bo’lgan aniq qobiliyatdan boshqa narsa emas. Hech qanday tabiiy moyillik o’zingiz ustida ishlamasdan este’dodni tan olishga olib kelmatdi.Bunda iste’dod qobiliyatlarning ma’lum bir birikmasidan shakillanadi.

3. Umumiy va o’ziga hos qobilyatlarni aniqlash uchun eng ko’p qo’llaniladigan usullardan 3 tasini ko’rsating adabiyotlardan foydalanib ularning mazmunini yoritib bering.

1 .“O’nta so’zni yodlash texnikasi yordamida xotirani o’rganish” xotira jarayonlarini aniqlashga qaratilgandir.Mnemonika va xotirani rivojlantirish usullari bizga yangi materialni yaxshiroq o'rganish imkonini beradi. Mnemonik usullar - bu ma'lumotni tushunishga yondashuv bo'lib, buning natijasida ko'proq ma'lumot eslab qoladi va unutish foizi minimallashtiriladi. Chet tillarni, tushunchalarni, tarixiy sanalarni, raqamlarni o'rganishda texnikalar qo'llaniladi.
2. “O’g’zaki fantaziya” ijodiy qobilyatlarning birinchi navbatda tasavvurning rivojlanish darajasini aniqlaydi Biz og’zaki fantaziyaga misol qilib xalq og’zaki ijodini ham olishimiz mumkin, adabiyot va sa’nat asarlari yo`qolib ketmaydi, balki umuminsoniy ideallarni aks ettirib, muayayan davrga, xalqqa mansub bo`lgani uchun u tarixiy va abadiydir. Bu fikrlarni yozma adabiyotdan birmuncha avvalrroq paydo bo`lgan xalq og`zaki ijodi qadimda og’zaki fantaziya asosida vujudga kelgan.
3. “Analitik matematik qobilyat” o’xshash moyilliklarni aniqlashdir. Bunda insonlar bolalikdan o'zlarini namoyon qila boshlashadi, aqlli ota-onalar farzandlarining kuch-qudratini bilib, ularni rivojlantirishga kirishadilar. Qaysi omillar tahlil qilish uchun odamning moyilligini belgilaydi? Bunday holatda - miya miya yarim chap yarim sharosining ustunligi yoki hukmronligi, texnik fikrlash, mantiq va aqlning his-tuyg'ular ustunlik qiladi.