Ijodiy metod va badiiy uslub

Voqelikni to‘g‘ri tushunish va uni hamma ziddiyatlari bilan badiiy obrazlarda haqqoniy in’ikos ettirish realizm deb ataladi. Realizm kishilarni va ularning hayot sharoitini bezamasdan, rost tasvirlashni talab etadi. Shu ma’noda “realizm” termini adabiyot va adabiyotshunoslikda faqat XIX asrda, dastavval Fransiyada (ya’ni realistik adabiyot ilk martaba shakllangan mamlakatda) qo‘llanila boshladi. Ayniqsa, asrning ikkinchi qismida Evropa xalqlari adabiyotida ijodiy metod ma’nosidagi realizm shakllandi. Avvalgi davrlar adabiyotida rivojlangan xislatlar realizm adabiyotida yuksak darajaga ko‘tarildi va adabiyotning asosiy prinsiplariga aylandi. Insonparvarlik realizmning bayrog‘i bo‘lib qoldi. Adabiyot endi insonning real hayotini va bu hayotning real sharoitini tadqiq etishga ko‘chdi.

         Realizm hayotdan nusxa ko‘chirish emas, hayotni fikr elagidan o‘tkazib, uning mag‘zini chaqib tasvirlashni talab etadi. Realist yozuvchi tipiklashtirish va individuallashtirish usullaridan foydalanadi. Realizm asarida hayot konkret shaxslarning (obrazlar va xarakterlarning)  ishonarli taqdiri manzarasi tarzida o‘quvchi ko‘z oldida namoyon bo‘ladi. Realizm detallarning haqqoniyligidan tashqari, tipik xarakterlarning tipik sharoitda haqqoniy tasvirlanishini ham taqozo etadi.

         Haqqoniylik va badiiy ta’sirchanlik – realizmning ikki muhim talabidir. Hayotni haqqoniy va ta’sirchan tasvir etish uchun uni har taraflama keng qamrab olish zarur. Hayotiy ziddiyatlarni ro‘y-rost tasvirlash realizm adabiyotining asosiy talablaridan biridir. Etuk realistik asar davrning kuchli ziddiyatlarini xarakterlar va ularning beayov kurashi orqali berish balan ajralib turadi.