Iii международная научно-практическая конференция

III Международная научно-практическая конференция
 
267 
III International Scientific and Practical Conference 
бўлиб уни эъзозлашга ундаган. Биз шундай саломатлик сабабчиси экологик онг 
ва маънавият соҳиби аждодларимизни бой меросига амал қилиб,уни давомчиси 
бўлишимиз шарт,-саломатлик йулида бирлашиш шу куннинг долзарб масаласи. 
Табиатда тоғнинг, боғнинг ва чўлнинг-да ўз мавқеи бор. Табиатшунос 
битикларда боғни инсоннинг ўпкасига, чўлни эса жигарига, сувни ўз ўрнида 
бутун органларни тириклигини таъминловчи қонига ўхшатишади. Айтиш жоиз-
ки табиат бузилса инсону-жонзотга зиён етади, холос. Инсон саломатлигини 
асрашда атроф-муҳитнинг экологик ва гигеник софлиги муҳимлиги билан 
бирга яшаш жойларини лойиҳалашда гигеник,эндемик,экологик ҳолатларини 
ҳам эътибордан қочирмаслик муҳим омиллардан биридир. Аждодларимиз сувга 
туфламаган, ифлос қилмаган, кўча-кўйга мағзава тўкмаган. Ўлимтикларни ерга 
кўмишган,- биз гувоҳ бўлгандек зовур, кўча четига ташламаган. Наботот ва 
ҳайвонот дунёсига меҳр қўйган. Улар биз каби экологик билим ва тарбияга эга 
бўлма-сада ота-бобомиздан қолган анъана, одат дея табиатга оқибатли 
бўлишган. Маълумотларга кўра: 1 туп тут дарахти суткасига 3 кишига етарли 
тоза ҳавони фильтрлаб беради.1 гектар игна баргли дарахтлар йилига 40тонна, 
япалоқ баргли дарахтлар эса ҳаводаги 100 тонна чангни ўзида ушлаб қоларкан. 
Ёнғоқни олимлар “ҳаво фабрика”си дейишади, чунки улар нафакат ҳаводаги 
чангни, балки микробларни ҳам ютиб йўқ қиларкан. Халқимиз арчани қудуққа 
менгзайди-ки у қишда қорни, ёзда намни яхши сақлайди. Тадқиқотларга кўра 
касалланишга 30% сувнинг таркиби ва 40% ҳавонинг бузилиши сабаб 
бўларкан.Абу Али ибн Сино:”Агар чанг бўлмаганда инсон 1000 йил яшарди”,-
деган фикрлари накадар ҳаётбоплиги бугунги кунда ҳам ойдек аён.
Жаноби пайғамбаримиз с.а.в. дан ушбу ҳадисни ватандошимиз имом 
Бухорий ҳазратлари ривоят қилади.”Бирор киши мусулмонлар фойдалансин,-
деган ниятда ўзи ёки фарзандлари билан биргалашиб ариқ қазиса,ўша ариқ 
туфайли ҳосил булган савоб унга ўлмидан кейин ҳам етиб бораверади”. 
Ривоятга кўра,саҳобий Абу Дардо кексайган чоғларида ёнғоқ кўчати 
экаётганди,ўткинчи “Эй Дардо ёшингиз бир жойга етиб қолган бўлса,экаётган 
ёнғоғингиз қачон ҳосил беради,сизга насиб этадими?ёки йўқми?.Шунда 
саҳобий “Менга савоби борса бўлди, мевасини бошқалар еяверсин дея жавоб 
берган экан. Қиссадан ҳисса шуки она табиатга, экологик муҳитга холисон 
хизмат қилиш иймон бутлиги белгиси. Бу йўлда экологик тарбия ва 
билимимизга амал қилсак бас.
Хулоса:
Ақлу-тарбия турли билимларни ўқиб-ўрганиш натижасида 
амалга ошса, экологик тарбия-маъданият эса одатланиш, ўзаро суҳбат ва 
муносабатда бўлиш орқали амалга ошишига оқ соч тарих гувоҳ. Мактабда, 
олийгоҳда ва ҳаётда олган илмларимизга риоя қилишимиз ва ҳаётда 
қўллашимиз лозим бўлади. Мамлакатимизда атроф-муҳитни муҳофаза қилиш 
умумхалқ ва давлат аҳамиятига молик масала. Тиббий битикларда 
саломатликка экологик омиллар кўкаламлаштириш ва гигеник қоидага риоя 
қилиб озода-ораста юрганларда касалланиш кам учрашини бонг урилган. 
Кашандаликка қарши курашишни фақат 31 майда эмас, ҳар куни, ҳар соатда 

---