Iii международная научно-практическая конференция

III Международная научно-практическая конференция
 
363 
III International Scientific and Practical Conference 
ҚИШЛОҚ АҲОЛИ ЯШАШ ЖОЙЛАРИНИ ТОЗА ИЧИМЛИК СУВИ 
БИЛАН ТАЪМИНЛАШ МУАММОЛАРИ ВА ЕЧИМЛАРИ 
Саломова Ф.И., Шерқўзиева Г.Ф. 
Тошкент тиббиёт академияси 
Фан техника тараққиёт этган ҳозирги даврда, қишлоқ аҳолиси учун ер 
ости артизиан ва юза сувлардан кенг миқиёсда фойдаланилмоқда. Аҳолини сув 
билан таъминлашда қандай сув маънбаи бўлмасин сувга бўлган гигиеник талаб 
қўйдагичадир, яъни хох табиий сув бўлсин хох турли усуллар билан тозаланган 
сув бўлсин аҳоли исътемол қилганда хеч қандай юқумли касаллик келтириб 
чиқармасин. Сув заҳарли ва радиоактив моддалар билан зарарланмаган 
бўлиши, мазаси, хиди, ранги ўзгармаслиги керак. Ўзбекистон республикаси 
аҳолисини тоза ичимлик суви билан таъминлаш муҳим аҳамият касб этади. Бу 
борада катта ва муҳим ишлар олиб борилмоқда, хусусан республика бюджети 
маблағлари ҳисобидан 2017 йилда 272 та қишлоқ аҳоли пунктларида ичимлик 
суви объектлари қурилиш-монтаж ишлари амалга оширилди, республика 
бюджетидан 129,9
 
млрд.
 
сўм маблағлар ўзлаштирилди. 726,7 км сув тармоқлари 
ётқизилди, 119 та ер ости сув қудуқлари ковланди ва 170 та насос ускуналари 
ўрнатилди. Аҳолини ичимлик суви билан таъминлаш мақсадида бугунги кунда 
Халқаро молиявий институтларининг жами 648,1 млн. АҚШ доллар 
миқдоридаги имтиёзли кредитлари ҳисобидан, якунлаш муддати 2018-2021 
йилларда бўлган, 8 та инвестиция лойиҳалари амалга оширилмоқда. Бундан 
2017 йилда 48,7 млн
.
АҚШ доллари миқдоридаги инвестиция маблағлари 
ўзлаштирилиб Бухоро, Жиззах, Самарқанд, Сирдарё ва Фарғона вилоятларида 
87 км магистрал сув қувурлари, 328 км ичимлик сув ва 31,5 км канализация 
тармоқлари, 10 та сув тарқатиш иншооти
, 
18 дона сув қудуғи ҳамда 3 та насос 
станцияси қуриш ишлари бажарилди. Шу билан бир қаторда аҳолини тоза ва 
Давлат стандарти (ДавСТ950-2011”Ичимлик суви”) га жавоб берадиган 
сифатли ичимлик суви билан таъминлаш ҳам муҳим ҳисобланади. Шу сабабли 
қишлоқ аҳолисини ичимлик сувини оргонолептик кўрсаткичларини 2017-2019 
йиллар динамикасида ретроспектив тахлил қилдик ва қуйидаги натижаларни 
олдик: ҳид интенсивлиги, таъми ва мазаси барча кузатув йилларида ва 
намуналарда гигиеник талабларга жавоб берди, аммо сувнинг ранги ва 
лойқалиги давлат стандарти талабларига жавоб бермади, хусусан рангдорлиги 
2017 йилда 7 та (1,09%) намуна 640 тадан, 2018 йилда 53 (7,4%) та намуна 709 
тадан ва 2019 йил 58 (5,9%) та, 983 та намунадан. Ичимлик сувини лойқалигини 
текширишда эса қуйидагилар аниқланди: 2017 йилда 7 та (1,09%) намуна 640 
тадан, 2018 йилда 43 (6,06%) та намуна 709 тадан ва 2019 йил 13 (1,3%) та, 983 
та намунадан гигиеник талабларга мос келмаган. Юқорида олинган 
натижалардан шуни хулоса қилиш мумкин, ичимлик сувига боғлиқ аҳолининг 
касалланишида сувнинг сифат кўрсаткичлари муҳим аҳамиятга эга. 

---