Iii guruh kationlari analitik reaksiyalari

BaCl+H₂SO₄→BaSO₄↓ + 2HC1
Bariy ioni sulfat kislota yoki eruvchan sulfatlar ta'siridan tezda bariy sulfat cho'kmasini hosil qiladi.
Reaksiyani bajarish uchun 2-3 tomchi BaCl₂ eritmasiga shuncha H₂SO₄, Na₂SO₄ yoki (NH₄)₂SO₄ qo'shiladi.
5. Ammoniy oksalat - (NH₄)₂C₂O₄ bariy ioni bilan HC1 va HNO₃ kislotalarda qizdirilganda CH₃COOH da ham eriydigan oq kristal cho'kma - BaC₂O₄ hosil qiladi:
BaCl₂+ (NH₄)₂C₂O₄→BaC₂O₄↓ + 2NH₄C1
Ba²⁺+C₂O₄^2- →BaC₂O₄↓
Cho'ktirish issiq eritmada sekin amalga oshirilsa, yirik kristal cho'kma sovuq eritmada bajarilsa, mayda kristal cho'kma hosil bo'ladi.
Reaksiyani bajarish uchun 2-3 tomchi BaCl₂ eritmasiga shuncha (NH₄)₂C₂O₄ eritmasi qo'shiladi.
6. Natriy gidrofosfat Na₂HPO₄ Ba²⁺ ioni bilan pH=5-6 bo'lganda HC1, HNO₃ va CH₃COOH kislotalarda eriydigan BaHPO₄ ning oq cho'kmani hosil qiladi:
BaCl₂+ Na₂HPO₄→ BaHPO₄↓ + 2NaCl
Ba²⁺ + HPO₄^2-→ BaHPO₄↓
BaHPO₄ ning CH₃COOH da erishishi kam dissotsilanadigan H₂PO₄ ioni hosil bo'lishi bilan tushuntiriladi:
BaHPО₄↓ + H⁺ → Ba²⁺ + H₂PO^-;
Cho'kmaning erishi muhitga bog'liq bo'lib, pH<4 bo'lganda cho'kma ancha eriydi, pH<3 bo'lganda esa u to'liq erib ketadi. Neytral va ishqoriy muhitlarda o'rta tuz - Ba₃(PO₄)₂ hosil bo'ladi. Fosfatlarning hatto sirka kislotada ham erishini kislotalarning kislotalik konstantalari qiymatlari orasidagi farqni:
bilan tushuntirish mumkin

Sirka kislota fosfat kislotaning birinchi bosqichga doir dissotsilanishidan kuchsiz, biroq ikkinchi va uchinchi bosqichlarga doir dissotsilanishidan ancha kuchli. Shuning uchun sirka kislota ta'siridan erkin ortofosfat kislota hosil bo'lmaydi. Kalsiy va stronsiy fosfatlarining eruvchanligi shunga mos ravishda tushuntirilishi rnumkin.
Reaksiyani bajarish uchun BaCl₂ eritmasining 2-3 tomchisiga, shuncha Na₂HPO₄ eritmasidan tomiziladi.
7. Alanga rangining bo'yalishi. Bariyning uchuvchan tuzlari, masalan, BaCl₂, Ba(NO₃)₂ va boshqalar gorelkaning rangsiz alangasini yashil rangga bo'yaydi.
3.3. Stronsiy ionining reaksiyalari
1. Sulfat kislota va eruvchan sulfatlar Sr²⁺ bilan kislotalarda deyarli erimaydigan oq cho'kma (loyqa) - SrSO₄ hosil qiladi:
SrCl₂ + H₂SO₄ → SrS0₄↓ + 2HC1
Bu cho'kma (loyqa) sekin hosil bo'ladi. Bu uni bariy dan farqlab turadi. Agar eritma sekin loyqalanib, birozdan so'ng cho'kma hosil bo'lsa, bu eritmada bariy ionining yo'qligi va stronsiy ionining mavjudligini ko'rsatadi.
2. Gipsli suv, ya'ni CaSO₄-2H₂O ning suvdagi to'yingan eritmasi Sr²+ ioni bilan oq rangli SrSO₄ cho'kmasini (loyqa) hosil qiladi. Buning sababi, gips suvda qiyin erisada, uning eruvchanlik ko'paytmasi (K_s° =2,37·10^-5) SrSO₄ ning eruvchanlik ko'paytmasidan (K_s° = 3,2 • 10^-7) 74 marta ortiq. Shuning uchun CaSO₄ ning to'yingan eritmasidagi SO₄²⁺ ioni konsentratsiyasi SrSO₄ ning eruvchanlik ko'paytmasi qiymatidan ortib ketishi uchun yetarlidir. Ammo SO₄²⁺ ionining konsentratsiyasi ancha kichik bo'ladi, shu bois reaksiya natijasida SrSO₄ ning cho'kmasi mo'l emas, balki sekin paydo bo'ladigan loyqasi hosil bo'ladi. Eritmani qizdirish loyqa hosil bo'lishini tezlashtiradi. BaSO₄ ning eruvchanlik ko'paytmasi (K_s° =1,1·10^-10) SrSO₄ ning eruvchanlik ko'paytmasidan(K°_s =3,2·10^-7) kichik bo'lgani sababli, bariy tuzlari gipsli suv ta'siridan BaSO₄ cho'kmasini SrSO₄cho'kmasidan farqli ravishda tez hosil qiladi. Bundan Sr²⁺ ionini CaSO₄ yordamida Ba²⁺ ioni ajratilgandan keyingina topish mumkin, degan xulosa kelib chiqadi.