Iii bob Hayotiy faoliyati va ekologiya xavfsizligi

III Bob Hayotiy faoliyati va ekologiya xavfsizligi

3.1. Shovqin va undan himoyalanish

Shovqin inson organizmiga salbiy ta’sir etib, turli xil xastaliklarni kelib chiqishiga sabab bo‘ladi. Shovqinning ta’siri birdan sezilmaydi, balki vaqt o‘tishi bilan doimiy shovqin ta’sirida ishlash natijasida hosil bo‘ladi, ya’ni turli xil ko‘rinishdagi asab va ruhiy xastaliklarni keltirib chiqaradi. Ayrim hollarda asab tizimiga ta’sir eish orqali yurak, bosh miya va jigarga ta’sir etadi, gipertonik kasalliklarni keltirib chiqarishi mumkin. Yuqori chastotadagi shovqin ta’sirida ish unumdorligi 10-15 % ga kamayishi, kishining eshitish a’zosi faoliyatini ishdan chiqishiga va umumiy sog‘ligini yomonlashguviga olib keladi.

Inson qulog‘i orqali qabul qiladigan minimal tovush bosimi eshitishni boshlanish diapazoni deb yuritiladi va u 210-5 Pa. ga tengdir. Inson qulog‘i tomonidan qabul qilinadigan maksimal tovush bosimi boshlanish diapozonidan 10 mln. marta katta bo‘lib, 2102 Pa.ga tengdir. Tovush bosimi ushbu miqdordan oshgach (2102 Pa) bosh aylanishi, qayd qilish, ko‘ngil aynishi, quloq pardasini yirtilishi va quloqdan qon kelish holatlari ruy berishi mumkin.

Sovqinning zararli ta’sirini hisobga olgan holda u quyidagicha tasniflanadi:

- chastota takibiga ko‘ra: past chastotali, o‘rta chastotali va yuqori chastotali.

- chastota spektri kengligiga qarab: qisqa yo‘lli, keng yo‘lli.

- spektr xarakteriga ko‘ra: impulsli; tonal, stabil va vaqt bo‘yicha o‘zgaruvchan shovqin.