Iii боб. ЭҲтимоллар назариясининг математик асослари педагогик тадқИҚотлар талқинида

Эҳтимоллар назарияси–берилган тасодифий миқдорларнинг эҳтимолларига кўра бошқа, улар билан қандайдир боғланган тасодифий ҳодисалар эҳтимолларини топиш имконини берадиган математик фан.

Ҳодисалар асосан учта гуруҳга бўлинади. Улар: муқаррар рўй берадиган; рўй бериши мумкин бўлмаган ва тасодифий ҳодисалар.

Биринчи таъриф. Ихтиёрий жараён кечиши давомида маълум шарт-шароит етилганда албатта рўй берадиган воқеа муқаррар ҳодиса дейилади.

Иккинчи таъриф. Ихтиёрий жараён кечиши давомида ҳар қандай шарт-шароит етилган ҳам мутлақо рўй бермайдиган воқеага рўй бериши мумкин бўлмаган ҳодиса дейилади.

Учинчи таъриф. Ихтиёрий жараён кечиши давомида маълум шарт-шароит ечилганда рўй бериши ҳам, рўй бермаслиги ҳам мумкин бўлган воқеага тасодифий ҳодиса дейилади.

Муқаррар рўй берадиган ҳодисалар U ҳарф билан, рўй бермайдиган ҳодисалар V ҳарфи билан ва тасодифий ҳодисалар ,... каби ҳарфлар билан белгиланади.

7. 
   Мавзу бўйича муаммоли саволлар ва топшириқлар:
   

1. 
   Муқаррар рўй берадиган ҳодисаларга ўз гуруҳингиздан мисоллар келтиринг?
   
2. 
   Аудиторияда рўй бериши мумкин бўлмаган ҳодисаларга мисоллар келтиринг?
   
3. 
   Оилангизда рўй бериши мумкин бўлган тасодифий ҳодисларга мисоллар келтиринг?
   
4. 
   Азамат 100 сўм ва Олимда 200 сўм пул бўлса, улар Улуғбекка 500 сўм пул бера оладими?
   
5. 
   Энг катта сон борми, агар бўлмаса у қандай ҳодисага мисол бўлади?
   
6. 
   3 ёшга тўлган Мадинабону мактабга борди. Бу қандай ҳодиса?
   

• 
  Мавзу материалларидан ижодий фаолиятда фойдаланишга тавсиялар:
  

1. 
   Мавзу материалларидан тадқиқот режаси ва ишчи фаразини илмий-методик жиҳатдан асослашда фойдаланган маъқулю унду рўй бериши мумкин бўлмаган ҳодисалар режага киритилмагани маъқул, тасодифий ҳодисалар эса албатта эътиборда бўлмоғи лозим.
   
2. 
   Тасодифий ҳодисалар педагогик тадқиотлардаги тажриба-синов ишлари жараёнида сўровнома анкета методларини жорий этишда муҳим бўлиб, уларнинг тадқиқот пировард натижасини олишдаги ўрнига ҳам алоҳида аҳамият қаратишга тўғри келади.
   
3. 
   Педагогик тадқиқот ишларидаги илмий башоратни амалга оширишда ҳам фойдаланилаётган кўрсаткичларнинг рўй бериши ёки рўй бермаслиги доимо эътиборга олиш керак бўлади.
   

Мавзуни ўрганишда фойдаланиш мумкин бўлган адабиётлар рўйхати:

1. 
   Соатов Ё.У. Олий математика. -2 Ж. -Т.: Ўқитувчи, 1992.
   
2. 
   Тўрақулов Х.А. Математика. Ўқув қўлланма. – Жиззах, 2004. - 122 б.
   
3. 
   Тўрақулов Х.А. Илмий ижодиёт методологияси. Монография. –Т.: Фан, 2006. -252 б.
   

3.2. ТАСОДИФИЙ ҲОДИСАЛАР УСТИДА АМАЛЛАР

•