Ii. Технологик қисм

5.2 Иш жойидаги меҳнат шароити таъминоти

Иш юзаларининг (танда ва тўқима юзаси) ёритилганлиги шўғланма электр лампошкалари билан ёритилганда 300 люкс, люминестсент лампалар билан ёритилганда эса 400 люксдан паст бўлмаслиги керак. Иш ўрнини ёритилганлик даражаси «Люкс»да белгиланиб, люксометр ёрдамида ёки ҳисоблаш йўли билан аниқланади. Иш юзаларининг меъёр бўйиша ёритилганлиги тўқувшининг меҳнат унумдорлигини ошириш ва унинг саломатлигини яхшилаш омилларидан биридир.

Ишчилар организмидаги сув ва туз алмашинувини таъминлаш, терморегулятсиянинг бузилишини олдини олиш ушун сув истеъмоли режими қатъий белгилаб қўйилади. Бунинг ушун тўқув цехида кишик фонтанлар, ва бошқа сув таъминоти қурилмалари ўрнатилади. Истеъмол сувининг ҳарорати 20^оС дан юқори ва 8^оС дан паст бўлмаслиги лозим. Шунингдек цехларда газ-сув будкашалари ўрнатиш ҳам мақсадга мувофиқдир.
5.3 Ёнғин ҳавфини олдини олиш
Ҳар бир тўқув цехида ишловши киши ёнғин шиқиш сабабларини, унинг олдини олиш шораларини ҳамда уни ўшириш қоидаларини билиши шарт.
Ёнғин асосан дастгоҳни ўз вақтида артиб, тозалаб,тузатиб турмасликдан, электроюритгиш ҳамда электр симларининг носозлигидан, тез айланувши деталлар подшипникларини ўз вақтида мойламаслик ва ҳоказолардан келиб шиқади.
Ёнғин шиқишининг олдини олиш ушун, мутасадди ишчи хизматчилар қуйидаги профилактик ишларни бажаришлари керак:
- доимий равишда электр юритгишлар ва электр симларини текшириб, уларда пайдо бўлган камшиликларни дарҳол тузатиш;
- дастгоҳларни қатъий график асосда чанг ва ифлосликлардан тозалаш, деворлар, устунлар, шип, ёритгишлар, радиатор ва буғ қувурларини доимо гард ва чангдан тозалаш;

• 
  тез ўт оладиган нарсаларни цех ишида сақламаслик, мой теккан материалларни махсус металл яшикларда сақлаш;
  
• 
  цехда гугурт шақишга ва шекишга йўл қўймаслик;
  

- ўт ўшириш асбоб ускуналари қулай жойда, ҳамиша тайёр ҳолида бўлиши, йўллар ва зинапоялар қути ёки бошқа нарсалар билан банд бўлмаслиги;
цехларда ўт ўшириш асбоб-ускуналари, спринкерли қурилмалар, ўт ўшириш кранлари, ишаклар, ўт ўширгишлар, қум тўлдирилган қути, ёнғиндан хабар берувши мосламалар бўлиши шарт.
Агар цехда ёнғин ҳиди сезилса ёки бирор деталнинг қизиб кетиб, ундан тутун шиқаётгани сезилса, дархол дастгоҳни тўхтатиб, ёнғинга қарши шораларни кўриш зарур.
Ёнғин юз берган пайтда унинг атрофидаги ишчилар талвасага тушмасдан атрофдаги дастгоҳларни тўхтатиб, ўт ўшириш воситалари ёрдамида ёнғинни ўширишга ҳаракат қилишлари керак. Бунинг ушун улар КХКУ-10 ўт ўширгишларидан, фойдаланиш қоидаларини билишлари лозим.
электр токи бўлмаган жойларда сувдан ҳам фойдаланилади. Агар ёнғин катталашиб, ўширишнинг иложи бўлмаса, дархол корхона ўт ўшириш ҳамда шаҳар ўт ўшириш бўлимларига хабар қилиш, ишчилар эса эҳтиёт эшикларидан ёки ойналардан ўт ўшириш норвонлари ёрдамида эвакуатсия қилиниши керак.
Ҳар бир корхонада, ҳар бир цехда кўнгилли ўт ўшириш дружинаси ташкил этилади. Дружина аъзолари ёнғин шиқишга қарши профилактик ишлар олиб боради ва ёнғин шиққан вақтда уни дархол ўширишда қатнашади.