Ii-qism: elektromagnetizmdan laboratoriya ishlari to’plami

Ishning maqsadi: Magnit o’zakka ega bo’lmagan induktiv g’altakning magnit maydonini undan o’tayotgan I tok kuchining funksiyasi sifatida o’lchash, magnit o’zakka ega bo’lmagan induktiv g’altakning magnit maydonini uning uzunligi L va o’ramlar soni N ning funksiyasi sifatida o’lchash.
Keakli asbob va qurilmalar: O’ramlar consentratsiyasi, g’altak, yuqori tokli manba, teslameter, axial B-probe, ko’p o’zakli kabel, 6-qutb, 1.5 m long, g’altak va trubka uchun tutgich Egarsimon.
Nazariy qism.
Bio – Savar qonuniga asosan _{ } tok o’tayotgan ixtiyoriy o’tkazgich atrofida P nuqtadagi magnit maydon quydagi ulushlarining yig’indisidan iborat bo’ladi.

_{ }magnit doimiysi (1)tenglamada _{ } o’tkazgich qismining uzunligini va yo’nalishini ifodalovchi vektor, _{ } o’tkazgichning berilgan qismida P nuqtaga o’tkazilgan radius vektor.
Demak to’liq magnit maydonni hisoblash (1) tenglamani integralini talab qiladi. Ko’p xollarda bu xisoblashlar ancha murakkab bo’lib faqat ma’lum bir simmetriyaga ega bo’lgan o’tkazgichlar uchun analitik yechim xisoblanib chiqilgan. Boshqa xollarda masalan, uzun induktiv g’altak uchun, Make bele Tenglamalaridan keltirib chiqarilgan Amper qonunini qo’llash ancha yengilroq,
Ya’ni _{ }
Bu yerda _{ }-tok zichligi, _{ }- _{ } yuzadan o’tuvchi tok, _{ } yuzani chegaralovchi berk kontur.
Uzun induktiv g’altakning magnit maydonini xisoblash uchun _{ } lar 1-rasmda ko’rsatilganidek tanlab olingan. Agar induktivlik g’altagi yetarlicha uzun bo’lsa, magnit maydon uning ichiga g’altak o’qiga parallel bo’ladi va g’altak tashqarisida deyarli yo’qoladi. Ya’ni _{ } chegaralovchi konturning _{ } qismida magnit maydon komponenti chegaralovchi kontur yo’nalishida noldan farqli bo’ladi. Shuning uchun biz quydagiga ega bo’lamiz;

Bu yerda _{ }qismning uzunligi.
Bundan tashqari, _{ }
Bu yerda; _{ } soha ichidagi o’ramlar soni, _{ }-g’altakdan oquvchi tok kuchi va Shuning uchun;

Bu tajriba uzun induktiv g’altak ichidagi magnit maydon aksial _{ }-probe yordamida (5) natijaviy tenglamani tekshirish uchun o’tkaziladi. Namuna Xoll datchigidan iborat bo’lib, u namuna o’qiga parallel bo’lgan yo’nalishda sezgir hisoblanadi.