Ii bob. Model turlari va zamonaviy uslublari Model turlari

II Bob. Model turlari va zamonaviy uslublari
2.1. Model turlari.
Modellashtirish asosida o'xshashlik nazariyasi yotadi, u shuni tasdiqlaydiki, rriutlaq o‘xshashlik bir obyektning boshqa xuddi shunday obyekt bilan almashtirish mavqeiga ega boTishi mumkin. Modellashtirishda mutlaq o‘xshash!ik o'rinli emas va shuning uchun obyektni tadqiq qilinayotgan ishlash tarafini yetarli, yaxshi aks ettirishga intilish kerak. Shuning uchun modellashtirish turlarini tasniflash alomatlardan biri sifatida - modelning toTalik darajasini tanlash mumkin va modellami shu alomatga muvofiq toTiq, toTiq boTmagan va taxminiylarga boTish mumkin. ToTiq modellashtirish asosida nafaqat vaqtda, balki fazoda ham namoyon boTadigan toTiq o‘xshashlik yotadi.
Totiq botmagan modellashtirish uchun o‘rganilayotgan obyektga modelning toTiq boTmagan o‘xshashligi xarakterlidir. Taxminiy modellash asosida taxminiy o‘xshashlik kutubxonasi yotadi, bunda, real obyektning ba'zi ishlash taraflari mutlaq modellashtirishmaydi. S tizimlarini modellashtirish turlarining tasnifi 1.3-rasmda keltirilgan. S tizimda o‘rganilayotgan jarayonlar xarakteriga muvofiq modellashtirishning barcha turlari determinalangan va stoxastik, statik va dinamik, diskret, uzluksiz va diskret - uzluksizlarga bo‘linishi mumkin. Determinalangan modellashtirish determinalangan jarayonni aks ettiradi, ya’ni har qanday tasodifiy ta’sirlaming yo‘qligi inobatga oladigan jarayonlarni nazarda tutadi; Stoxastik modellashtirish ehtimollik jarayonlar va hodisalarni aks ettiradi. Bu holda tasodifiy jarayonning qator amalga oshirilishlari tahlillanadi va o‘rta ta’riflar, ya’ni bir turdagi amalga oshirishlarning to‘plami baholanadi.
Statik modellashtirish qandaydir vaqt lahzasida obyekt xulqini tavsiflash uchun xizmat qiladi, dinamik modellashtirish esa vaqtda obyektning xulqini aks ettiradi. Diskret modellashtirish diskretliligi nazarda tutilgan jarayonlami tavsiflash uchun xizmat qiladi va shunga muvofiq uzluksiz modellashtirish tizimlarda uzluksiz jarayonlami aks ettirish uchun imkon beradi, diskret - uzluksiz modellashtirishdan esa diskret hamda uzluksiz jarayonlarni ajratib ko‘rsatish zamr bo‘lgan hollarda foydalaniladi. Xayoliy modellashtirish. Xayoliy modellashtirish ba’zi hollarda vaqtning berilgan oralig‘ida amalga oshirib bo‘lmaydigan yoki ularni jismoniy shartlaridan tashqarida yotganligi uchun obyektlami modellashtirishning yagona usuli hisoblanadi. Masalan, xayoliy modellashtirish asosida mikroolamdagi fizik tajriba o‘tkazishga imkon bermaydigan ko‘p vaziyatlarni tahlillash mumkin. Xayoliy modellashtirish ayoniy, belgili va matematik ko‘rinishda amalga oshirilishi mumkin.
Obyektni (S tizimni) taqdim etish shakliga muvofiq xayoliy va real modellashtirishni ajratish mumkin. Ayoniy modellashtirish. Ayoniy modellashtirishda, obyektda o‘tadigan hodisalar va jarayonlami aks ettiruvchi real obyektlar haqida turli ayoniy modellar inson tushunchalari asosida yaratiladi. Gipotetik modellashti12 www.ziyouz.com kutubxonasi rish asosida real obyektda jarayonlar o‘tish qonuniyatlari haqida tadqiqotchi qandaydir gipotezani asos qilib oladi. Bu gipoteza obyekt haqida tadqiqotchining bilim darajasini aks ettiradi va o‘rganilayotgan obyektning kirish va chiqish orasidagi sabab - oqibat aloqalarga asoslanadi. Gipotetik modellashtirish formal modellami qurish uchun obyekt haqidagi bilimlar yetishmayotganda ishlatiladi.
Tizimlarning modellashtirish turlarining tasnifi.