Ii-bob. Eksperimental qism

kimyoviy reaksiyaga kirishadigan moddalarning massasi reaksiya natijasida hosil bo'lgan madigan moddalarning massasiga teng.

Yangi kimyo M.V. Lomonosov ishlaridan - moddalar massasining saqlanish qonunining kashf etilishi, rivojlantirilishi va kimyoda atom-
molekular ta’limotning tatbiq etilishidan boshlangan, hozirgi kimyo
esa Davriy qonun va D.I.Mendeleyevning elementlar davriy sistema-
sining kashf etilishidan boshlangan.

Tarkibning doimiylik qonuni (1809 y J.Lui Prust).


Ta’rif: Har qanday kimyoviy toza modda olinishi usulidan va joyidan qat’iy nazar bir xil o’zgarmas sifat va miqdor tarkibga ega bo’ladi.
Bu qonunga 1803 yil Bertolle qarshi chiqadi. O’z navbatida Prust Bertollening xulosalariga qarshi chiqadi. Bertollening farazlarini N.S.Kurnakov rivojlantiradi va moddalarni o’zgarmas va
o’zgaruvchan tarkibli birikmalarga bo’lishni taklif qiladi.
Tarkibning doimiylik qonuniga faqat gazsimon va suyuq molekulyar tuzilishli moddalar bo’ysunadi va Daltonidlar deyiladi. Daltonidlar qattiq moddalarning 5% tashkil qiladi. Masalan,
CO2, N2O5, H2SO4, SO3.
Atom tuzilishli qattiq kristall moddalar bu qonunga bo’ysunmaydi va ular Bertolidlar deyiladi. Ular barcha qattiq moddalarning 95% ni tashkil qiladi. Bertolidlarga o’tish metallarining oksidlari, sulfidlari, fosfidlari va nitridlari kiradi. Masalan,
TiO da Ti1,2O dan TiO1,2
Fe O da Fe0,89O dan Fe0,98O gacha bo’lishi mumkin.

 kimyoning asosiy qonunlaridan biri. Kimyoviy birikma qanday usudda olinmasin bir xil elementlardan tarkib topadi, ularning massasi oʻzgarmas nisbatda boʻladi. Mas., suv massasiga koʻra 11,11% vodorod (H) va 88,89% kislorod (O) dan iborat. Mol. m. 18,016 ga teng . Bu H2O formulasi bilan ifodalanib, bunda 2 atom vodorodga 1 atom kislorod toʻgʻri keladi (qarang Kimyoviy formulolar).7.d,.q.nm 1809-yilda fransuz kimyogari J. Prust kashf etgan.

Tarkibning Doimiyligi Qonuni gazsimon va suyuq moddalargagina qoʻllanadi. Kristall moddalar tarkibi o'zgarmas, ham oʻzgaruvchan boʻlishi mumkin. Tarkibi oʻzgarmas birikmalar daltonidlar, tarkibi oʻzgaruvchan birikmalar esa bertollidlar deb ataladi (qarang Daltonidlar va bertollidlar). Koʻpchilik birikmalar, jumladan deyarli barcha organik birikmalar daltonidlar ga mansubdir.

kimyoning asosiy qonunlaridan biri. Kimyoviy birikma qanday usudda olinmasin bir xil elementlardan tarkib topadi, ularning massasi oʻzgarmas nisbatda boʻladi. Mas., suv massasiga koʻra 11,19% vodorod (N) va 88,81% kislorod (O) dan iborat. Mol. m. 18,016 ga teng. Bu N2O formulasi bilan ifodalanib, bunda 2 atom vodorodga 1 atom kislorod toʻgʻri keladi (q. Kimyoviy formulolar).7. d,. q. nm 1809-y. da fransuz kimyogari J. Prust kashf etgan.

Tarkibning doimiyligi qonuni gazeimon va suyuq moddalargagina qoʻllanadi. Kristall moddalar tarkibi ham oʻzgarmas, ham oʻzgaruvchan boʻlishi mumkin. Tarkibi oʻzgarmas birikmalar daltonidlar, tarkibi oʻzgaruvchan birikmalar esa bertollidlar deb ataladi (q. Daltonidlar va bertollidlar). Koʻpchilik birikmalar, jumladan deyarli barcha organik birikmalar daltonidlar ga mansubdir.