If. •f с ж ж Салимов КимёВий технодогиянинг асосий караёнАари Во урилмоАпри I зл' Пз

х\уз
— узатиш фик; т)дв — двигателнинг фик.
Д в и г а т е лн и урнатиш учун одат да 1 0 4 - 1 5 % з а п а с энергия 
олинади:
N
>Р н 
= ( 1 , 1 4 1,15) 
. V ,
(5.42)
Изо т ер ми к фик сикиш д а р а ж а с и г а кура 0, 644-0,78, механик 
фик эса 0, 854-0, 95 о р ал и г и д а узг ара ди.
115

---

5.7-§. В ЕН ТИ Л Я ТО РЛ А Р
Ха во ва са ноа т г аз л ар и окимини сикиш д а р а ж а с и кичик 
бу лга нда (тахминан 1,1 г ача) узатиш учун м а р к а з д а н кочма ва 
укли вентилятор и шл ати л ад и.
Вентилятор газни нисбатан юкори босимда узатиб бериш учун, 
укли вентилятор эса кичик босимда, лекин куп микдордаг и газни 
узатиш учун м у л ж а л л а н г а н . Са но а т д а укли вентилятор ж у д а кам 
и шл атил ади, ундан ф а к а т биноларни совитишда фо й д а ла н ил ад и.
С ан оатд а г а з л а р н и узатиш учун асосан м а р к а з д а н кочма 
вентилятордан фо й да ла н ил ад и. Бу вентилятор босимининг ка тта- 
лигига к а р а б уч гурухха булинади: 1) паст босимли — 981 П а гача;
2) урта босимли — 981— 2940 Па; 3) юкори босимли — 2940— 
11700 Па.
5 .1 9 -раем.
М а р к а з д а н
кочм а 
венти лятор: 
5 .2 0 -раем.
Укли венти лятор :
/ — кобик.; 
2 —
иш г и л д и р а г и ;
3
— сУруичи п а т р у б к а ;
4
— у з а -
/_ к о б ИК; 
2 — к у р а к ч а л и
г и л д и р а к .
т у в чи п а т р у б к а .
М а р к а з д а н кочма вентиляторнинг асосий кисми п а р р а к л а р ва 
спиралсимон коб и к ичига ж о й л а ш т и р и л г а н иш п а р р а к л а р и бор 
г и лд и р а кд и р (5.19- раем). М а р к а з д а н кочма вентилятор м а р к а з ­
д а н кочма насосга ухша б ишлайди. Иш ги лд и р аг и а й л а н г а н д а
вентиляторнинг иш бушл иг и д аг и хаво ёки газ г ил д ир ак билан 
б ирга ай ла н ад и ва м а р к а з д а н кочма куч т а ъ с и р и д а г илдиракнинг
ч е кк а л а р и г а х,айдалади. Газ г илд и ра к п а р р а к л а р и д а н с п и р а л с и ­
мон к а м е р а г а ва ундан х а й д а ш т ру ба с и га утади. Газ г илд и ра к 
п а р р а к л а р и д а н у тг ан д а ги лд и ракн и нг м а р к а з и й кисмида сийрак- 
л а ш г а н босим в у жу дг а ке ла ди ва газнинг янги кисми атмосфера 
босими т а ъ си ри д а вентилятор кобигидаги суриш тешиги орк,али
1 утиб, п а р ра к ли г илд и ра кн и нг ма рк а з ий кисмига киради. Сунгра 
газ г илд и р а к п а р р а к л а р и г а у рилади ва ж а р а ё н шу т а р з д а давом 
этаверади.
П а с т босимда и шл ай ди га н вентил я торда иш г и лд и раг ида г и 
п а р р а к л а р орка томонга юкори босимда и ш л а й д и г а н л а р и д а эса 
олд томонга эгилган булади. Иш г илд и р а г ида ги п а р р а к сонини 
узгартириб паст босимли вентилятордан урта босимли вентилятор 
х,осил килиш мумкин.
116

---

Укли вентилятор иш г илд и ра г ини н г и кки тад ан то ун олтигача 
к у р а к ч а л а р и б у л а ди (5.20- раем). К у р а к ч а л а р н и н г ш а кл и та й ё р а 
(самолёт) нинг п ро пе лле риг а ухшайди. Укли вентилятор реверсив 
коб и ли я тга (икки томонга к а р а б а йл а н и ши мумкин), ихчам ва 
нис ба тан юкори ф ой да ли иш коэффициентига (0,7— 0, 9) эга.
Хавони узати ш п а й ти д а в ен тил я то рда хосил булг ан босим