If. •f с ж ж Салимов КимёВий технодогиянинг асосий караёнАари Во урилмоАпри I зл' Пз

Р
— к а т л а м массасининг ю за г а нисбати, к г / м 2.
маВ^ум к-аОнаш цатлами
92

---

(4.70) т е н г л ам а да н т]=1 -Ь2.43 ва 
Р
нинг ки й мати 100 к г / м 2 га- 
ча б у лг а н д а к у л л а н с а булади.
Ш у н д а й килиб, Тошкент кимё-технология институтида олиб 
б орилг ан т а д к и к о т л а р н а т и ж а с и д а д она симон-толали матери- 
а л л а р н и н г мавхум к а й н а ш хо ла т и да була олиш ч е г а р а л а р и
ани кл ан ди . К у з г а л м а с ва к е нг а йти р и лга н к а т л а м л а р у р тас ид аг и
ч е г ар а 
чизиги (4.70) т е н г л а м а
ё рд амид а,
ма вхум 
к а йн аш
холатининг пастки ч е г ар ас и (4.65) т ен гл ама орк а ли , з а р р а ч а -
л а р н и н г к у р и л м а д а н газ окими б ил ан чикиб кетиш холати эса
(4.69) т е н г л а м а билан хи соб ла н иши мумкин. Д е м а к , донасимон- 
т ол ал и м а т е р и а л л а р учун ма вхум к а й н а ш холат 2 ва 3 - чегара 
ч из и кл а ри о ра л иг ид а м а в ж у д булади. Бу холатнинг чегара 
кийматларини 4.24- раемдан олиш мумкин.
Т А К Р О Р Л А Ш ВА М У С Т А К И Л И Ш Л А Ш УЧУН С А В О Л Л А Р
4.1. Техн и кави й г и д р а в л и к а н и н г асо сий в а з и ф а л а р и . И д е а л ва х а к и к и й с ую кли к 
у р т а с и д а к а н д а й ф а р к бор?
4.2. Г и д р о с та т и к босим. Б о си м н и н г к и й м а т и к а н д а й улчов б и р л и к л а р и о р к ал и
у л ч а н а д и ?
4.3. С у ю к л и к н и н г м у в о з а н ат хол ати н и кай си д и ф ф е р е н ц и а л т е н г л а м а би лан 
и ф о д а л а ш мумкин? Г и д р о с т а т и к а н и н г асосий т е н г л а м а с и к а н д а й кури н и ш га 
эга?
4.4. Ньютон ва ноньютон с у ю к л и к л а р н и н г асосий х у суси ятлари . Нон ьютон сунж- 
л и к л а р неча турга б у л и н ад и ?
4.5. О к и м н и н г узл у кси зл и ги . С у ю к л и к н и н г тезли ги ва сар ф и н и к а й с и т е н г л ам а - 
л а р ё р д а м и д а хи с о б л а ш мумкин?
4.6. С у ю к л и к х а р а к а т и н и н г Э й л ер ва Н а в ь е - С то к с д и ф ф е р е н ц и а л т е н г л а м а л а р и
у р т а с и д а к а н д а й ф а р к бор?
4.7. И д е а л ва х а к и к и й с у ю к л и к л а р учун Б е р н у л л и т е н г л а м а л а р и .
4.8. С у ю к л и к л а р н и н г х а р а к а т р е ж и м л а р и . Р ей н оль дс мезонинин г кр и ти к к и й ­
мат и. Т е з л и к л а р н и н г т р у б а к у н д а л а н г кесими буйича т а к с и м л а н и ш и .
4.9. С у ю к л и к ок имин инг ту зи лиш и. О к и м н и н г ф из ик м оделлари .
4.10. Г и д р а в л и к к а р ш и л и к л а р . И ш к а л а н и ш к о эф ф ициентини нг к и й м а ти н и кай си 
т е н г л а м а л а р ё р д а м и д а х и с о б л а ш мумкин?
4.11. С у ю к л и к н и н г т е ш и к л а р о р к а л и окиб чикиш ини и ф о д а л а й д и г а н асо сий т е н г ­
л а м а л а р .
4.12. С у ю к л и к н и н г дон асимон к а т л а м д а г и х а р а к а т и . К а т л а м н и н г г и д р а в л и к кар - 
ш илигиии к ай си т а р т и б д а х и с о б л а ш мумкин?
4.13. М а в х у м к а й н а ш х о л ат и н и н г асосий х у суси ятлари . Бири ичи ва иккин чи к р и ­
тик т е з л и к л а р к ай си т е н г л а м а л а р ё р д а м и д а а н и к л а н а д и ?
4.14. Д о н а с и м о н - т о л а л и м а т е р и а л л а р н и н г ги д р о д и н а м и к ас и . Б у н д а й к а т л а м д а н
г а з о ким и у т г а н д а нечт а зо н а хо сил б улад и ?
4.15. Д о н а с и м о н - т о л а л и м а т е р и а л л а р м ав х у м к а й н а ш х о л ат и н и н г ч е г а р а л а р и н и
а н и к л а ш учун к а н д а й т е н г л а м а л а р т а к л и ф эти л ган ?
4.16. С у ю к л и к л а р н и тру б о п р о в о д о р к а л и у за ти ш учун эн ер ги я с а р ф и н и ва о к и м ­
нинг мук обил тезл и ги н и а н и к л а ш .
4.17. С у ю к л и к н и н г п л ё н к ал и х а р а к а т и н и н г кимёвий т ехнологияда иш л ати л и ш и . 
П л ё н к а н и н г к ал и н л и г и н и к а н д а й к и л и б а н и к л а ш мумкин?
93

---

5 - б о б. СУЮК. ЛИК ВА Г А З Л А Р Н И У ЗАТ ИШ
5. 1-§. У М У МИ Й Т У Ш У Н Ч А Л А Р
Кимё саноа тининг б ар ч а т а р м о к л а р и д а суюк ликл а р, г аз ла р ,
буглар, пла стик ва сочилувчан м а т е р и а л л а р трубопроводлар 
ёрдамида узатилади. Суюклик ва газларни узатиш учун г и дра в ­
лик ма ши на ла р ишлатилади. Механик ишни окимнинг энергия- 
сига айлантирувчи курилма