If. •f с ж ж Салимов КимёВий технодогиянинг асосий караёнАари Во урилмоАпри I зл' Пз

P<¿
нинг 
с и ки лм а г а н газ босими 
Р\
га нисбати сикиш д а р а ж а с и дейилади.
Сикиш д а р а ж а с и н и н г ка т та л и ги г а к а р а б компрессор м а ш и н а л а р
куйидаги т и пл а р г а булинади:
а) 
вент ил ят орл ар\ P i / P \ <
1, 1)— куп микдордаг и г аз ла р н и 
узатиш учун фо й д а ла н ил ад и;
94

---

б) 
г а з о д у в к а л а р
(1,1 <
Р
2
/ Р
1
< 3 ) — газ т р у б а л а р и д а катта 
к а р ш и ли к б улг анд а и шлатилади;
в) 
к о м п р е с с о р л а р ( Р
2
/ Р
1
< 3 ) — юкори босим хосил килиш 
учун и шл ати л ад и;
г ) в а к у у м н а с о с л а р
— босими атмосфера босимидан паст 
булг ан г аз л ар н и суриш учун ишл ат ил ади.
И ш л а ш принципига кура к о мпре ссо рл ар х аж ми й ва п а р р а к л и
булади.
Х,ажмий ко мпр е сс о рл ар да газ босими унинг х а ж ми ни ма жб у-
рий 
к а ма й ти ри ш 
хисобига купаяди.
Х,ажмий к о мпр е ссор­
л а р жу м л а с иг а поршенли, ротацион ва винтли к о м пре ссорл ар ки- 
ради.
П а р р а к л и компрессорларда газ босими компрессорнинг гилди- 
р а к л а р и а й л ан г а н ид а в у ж у д га ке ла диг ан инерция кучлари 
та ъ с и р ид а
купаяди.
У л а р 
т р у б о к о м п р е с с о р л а р
хам дейи- 
лади.
Н а со с л ар , вентиля т орла р, г а з о ду в ка ла р, компр е сс о рл ар ва 
вакуум н ас о сл а рд а н ф ой да ла н иш бир катор к а т т а л и к л а р билан 
х ар а к т е р л ан а д и : иш унумдорлиги (С? м3/ с); босим (Н, м суюклик 
устуни); истеъмол к ил ад иг ан к у в в а т (ЛА, кВт).
5. 2-§. НАСОС Б О С И М И ВА С У Р И Ш Б А Л А Н Д Л И Г И
Умумий босим. Суюкликни пастки идишдан (5.1- р ае м) су­
риш ва х а й да ш т рубалари оркали хайдаш учун двиг ате л ь насосга 
з а р у р энергия бериши, яъни насос босими (напор) хосил килиши 
лозим.
Насоснинг 
умумий 
босимини 
5 . 1 - р а с м д а г и насос к у р и лм а с ид ан
а н и к л аш учун суриш ва х а й д а ш 
т р у б а л а р и учун Берн у л л и тен г ла ма - 
сининг у з га р иши да н фо й да ла н ам и з.
Бунинг учун суриш ва х а й д а ш вакди- 
д аг и п а ра м е т р л а р н и н г узг аришини 
куйидаги т ар ти бд а аниклаймиз: