If. •f с ж ж Салимов КимёВий технодогиянинг асосий караёнАари Во урилмоАпри I зл' Пз

БАЪЗИ ТЕРМИНЛАРНИНГ ТАЪРИФИ
А п п а р а т (лат.) , асбоб , техни к к у р и л м а , м о сл а м а. Д а р с л и к д а а п п а р а т терми ни 
ур н и га к у р и л м а сузи и ш л ат и л д и . М а с а л а н , механи к, ги д р о м ех ан и к, и с си к ли к ёки 
модд а а л м а ш и н и ш к у р и л м а л а р и .
Б а р б о т а ж (ф р а н ц .), а р а л а ш т и р и ш , с у ю к ли к к а т л а м и д а н г а з ёки бугни босим 
б и л а н у т ка зи ш .
Б а р б о т ё р (ф ран ц .), ид ишн инг ичига сув буги ёки газ б е р и ш га м у л ж а л л а н г а н
т урли ш а к л г а эга б улган т еш и к л и т р у б а.
В а к у у м (лат .), ид иш га к а м а л г а н , босим и а тм о с ф ер а б о с и м и д ан а н ч а г и н а паст
б у л г а н г а з холат и.
В а к у у м — насос (лат ., рус.), с и й р а к г а з л а р ( в а к у у м ) хосил к и л и ш м а к с а д и д а
и д и ш л а р д а н г а з ёки б у г л ар н и су р и б о л а д и г а н к у р и л м а .
В ен ти л ь (нем.), т р у б а д а х а р а к а т л а н у в ч и сую кли к, газ ёки буг бе риш
мик д о р и н и зо лотник ё р д а м и д а р о с т л а й д и г а н беркитиш — очиш м о сл а м ас и .
В е н ти л я то р (лат .), х о н а л ар н и ш а м о л л а т и ш , а э р о а р а л а ш м а л а р н и т р у б а л а р д а
у з а т и ш д а х а в о ёки б ош ка г а з л а р н и х а й д а ш учун кичик босим ( 0 , 0 1 М П а г а ч а )
хосил к и л а д и г а н к у р и л м а .
Вентури тр у б аси ( И т а л и я олим и Ж . Вентури ном ид ан ), б о с и м л а р т аф о в у т и га
ку р а, с у ю кли к, буг ёки г а з тезл и ги ёки с ар ф и у л ч а н а д и г а н к у р и л м а .
Г а з о д у в к а (рус.), х а во ёки б о ш к а г а з л а р н и сикиш ва х а й д а ш учун у р т ач а
босим (0,01 д а н 0,3 М П а с а ч а ) хосил к и л а д и г а н к у р и л м а .
Г а з л и ф т (рус.), с у ю к л и к л а р (нефть, сув, турли э р и т м а л а р ва б о ш к а л а р ) н и
у л а р г а а р а л а ш т и р и л г а н г а з эн ер г и я с и хисобига к у та р и ш к у р и л м а с и . А гар 
к у р и л м а д а г а з у рни га с и к и л г а н х а в о и ш л а т и л с а
эрлифт
д еб а т а л а д и .
Г и д р а в л и к а (юнон), с у ю к л и к л а р н и н г х а р а к а т и ва м у в о з а н а т кон ун лари н и
х а м д а бу к о н у н л а р н и и н ж е н е р л и к м а с а л а л а р и н и х а л к и л и ш д а т а т б и к этиш 
у с у л л а р и н и урганувч и фан.
Г и д р о д и н а м и к а (юнон.), г и д р о м е х ан и к ан и н г с и к и л м а й д и г а н с у ю к л и к л а р
х а р а к а т и н и ва у л а р н и н г к а т т и к ж и с м л а р би лан у з а р о т а ъ с и р и н и у р г а н а д и г а н
б улим и.
Г и д р о м е х а н и к а (юнон.), с у ю к л и к н и н г м у в о за н ат и ва х а р а к а т и н и , ш унингдек, 
с у ю к л и к н и н г ун га б о т и р и л г ан ёки унд а х а р а к а т л а н а ё т г а н ж и см би лан у з а р о
т а ъ с и р и н и у р г ан а д и .
Г и д р о с та т и к а (юнон.), 
г и д р о м е х ан и к ан и н г к у й и л ган
к у ч л а р т а ъ с и р и д а
с у ю к л и к л а р н и н г м у в о з а н ат ш а р о и т л а р и н и , ш унингде к сокин с у ю к л и к л а р н и н г
у л а р г а б о т и р и л г ан ж и с м л а р г а ва идиш д е в о р л а р и г а т а ъ с и р и н и у р г а н а д и г а н
булим и.
Г и дроц иклон (юнон.), б и р - б и р и д а н м а с с а л а р и би лан ф а р к к и л а д и г а н минерал 
д о н а ч а л а р н и сув му хитида а ж р а т а д и г а н к у р и л м а .
Г о р е л к а (рус.), газс им он , су ю к ёки чанг си мон ё к и л г и л а р н и н г хаво ёки 
к исл о р о д б и л а н а р а л а ш м а с и н и хосил к и л а д и г а н ва уни ёкиш ж о й и г а у з а т а д и г а н
к у р и л м а .
Г р а д и р н я (нем.), сувни а т м о с ф е р а хаво си б и лан совитиш к у р и л м а с и .
Г р а н у л а л а ш (лат .), м о д д а г а м а й д а б у л а к л а р ( г р а н у л а л а р ) ш ак л и н и бериш
ж а р а ё н и .
359

---

Д е з и н т и г р а т о р (лат.), к ам а б р а з и в мурт м а т е р и а л л а р н и янчиш ( д а г а л
м а й д а л а ш ) м аш и н аси .
Д и а ф р а г м а (юнон.), т еш и к л и ёки теш и кси з п л а с т и н а (тусик).
Д и с п е р г и р л а ш (лат .), к а т т и к ёки сую к ж и с м л а р н и м ай и н к и л и б м а й д а л а ш .
Д и ф ф у з и я (лат .), м о д д ан и н г бир м ухитдан к о н ц е н т р ац и я с и к а м а й и ш и
йу н алиш ида т ар к а ли ш и . Д и ф ф у з и я ионлар, а том лар, м о л е к у л а л а р , ш унингдек анча 
й и рик з а р р а л а р н и н г и с си к ли к х а р к а т и т у ф а й л и юз б ерад и .
З а д в и ж к а (рус.), тр у б о п р о в о д д аг и оким мик дори ни пона ш а к л и г а эг а б улг ан 
з а т в о р ё р д а м и д а р о с тл а й д и г а н б еркитиш-очиш м о сл а м ас и .
З а с л о н к а (рус.), к а н а л ( т р у б а ) н и н г кесим юзини у з г а р т и р а д и г а н х а м д а шу йул 
би лан у нд ан у тад и ган г а з ёки су ю к ли к м ассаси ва х а ж м и н и р о стл ай д и ган м осл ама.
З о л о т н и к (рус.), с и р п а н а д и г а н си р тд аг и т е ш и к л а р г а н и с б а т а н с и л ж и б , иш 
су ю к ли ги ёки газ ок имин и к е р а к л и к а н а л г а й у н ал ти р у в чи к у з г а л у в ч а н эл емент.
З м е е в и к (рус.), и с си к ли к а л м а ш и н и ш к у р и л м а л а р и д а иситувчи ёки совитувчи 
эл тк и ч юбориш учун и ш л а т и л а д и г а н сп и р а л си м о н тр у б а.
К л ап ан (нем.) м а ш и н а л а р ва т р у б о п р о в о д л а р д а газ, бу г ёки су ю к ли к сар ф и н и
б о ш к а р а д и г а н д е та л ь . К л а п а н б о с и м л а р ф а р к и н и хосил килиш (д роселли
к л а п а н л а р ) , с у ю к ли к н и н г т е с к а р и оким и па йдо б у л и ш и г а йул к у й м а с л и к (т ес к ар и
к л а п а н л а р ) , газ, буг ёки су ю к ли к босими б е л ги л а н г ан и д а н о р тган д а у ларн и кисман
ч и к а р и б юбориш ( с а к л а ш к л а п а н л а р и ) , бо симни п а с а й т и р и ш ва уни м а р о м и д а
тутиб тур иш (редукц и он к л а п а н л а р ) д а и ш л ат и л ад и .
К омпрессор (лат .), х а в о ёки газни 0,3 М П а ва ун д ан юкори босим би лан
с и к а д и г а н маш ин а.
К онвекция (лат .), мух ит ( га з, су ю к ли к ) м ак р о с к о п и к к и с м н и и г с илжи ши; 
м ас с а, исси кли к ва б о ш к а ф и з и к м и к д о р л а р н и н г кучи ш ига с а б а б бу лади. 
К о н в е к ц и я мухит нинг х а р хил ж и н с л и л и г и ( т е м п е р а т у р а ва з и ч л и к г р а д и е н т л а р и )
с а б а б л и ю за г а келувчи т аб и и й (э р к и н ) ва мухи тга т а ш к и т а ъ с и р б у л г ан д аг и
м а ж б у р и й т у р л а р г а були н ад и .
К онд ен сат (лат .), г а з ёки бугни к о н д е н с а ц и я л а ш д а хосил б у л а д и г а н суюкли к.
Конд ен сато р (л ат.) , м о д д а л а р н и совитиш йули б и л а н г а з (б у г) х о л а т д а н сую к 
х о л а т г а у т к а з а д и г а н и с си к ли к ал м а ш т и р г и ч .
К онд ицион ер (лат .), ха во н и ко н д и ц и р л а ш с и с т е м а л а р и д а х а во г а ишлов 
б е р а д и г а н ва уни х а й д а й д и г а н а гр е га т.
Корпус (лат .), м аш и н а д е та л и ; о д а тд а , м а ш и н ан и н г б а р ч а асосий м ех а н и зм л а- 
рини к у т а р а д и г а н асоси, негизи х и с о б л а н ад и .
Кран (голл.), т р у б а д а г и б еркитиш-оч иш учун ж у м р а к . Унинг к у з г а л у в ч а н
д е т а л и (ти к и н и ) теш и к л и а й л а н у в ч и ж и см ш а к л и д а бул иб , с у ю к ли к ( г а з ) оким и 
йулини очиш ва б е р к и т и ш д а уз уки атр о ф и д а оким й у н а л и ш и г а п ер п ен д и ку л я р
р а в и ш д а б у р и ла д и .
К ривошип (рус.), к р и в о ш и п л и м ехани зм нин г к у з г а л м а с у к а т р о ф и д а т у л и к
(360°) а й л а н а д и г а н звеноси. К р и в о ш и п л и м е х а н и з м л а р пор ш ен ли н а со с л ар ва 
ко м п р е сс о р л ар н и н г х а р а к а т у з а т м а л а р и д а и ш л ат и л ад и .
Л а м и н а р оким (л ат.) , ё п и ш к о к су ю к ли к (ёки г аз)н и н г т а р т и б л и окими; 
с ую кли к кушни к а т л а м л а р и н и н г у з а р о а р а л а ш и б кет м аслиги би лан х а р а к т е р л а н а -
ди.
М а н о м е тр (юнон.), с у ю к л и к ва газ босимини у л ч а й д и г а н асбоб. Б у н д ай
а с б о б л а р бир неча ту р га бул и н ад и : нолдан ( т у л а в а к у у м д а н ) х и с о б л а н а д и г а н
босимни улчайди га н ман ом етрлар; ортик ча босимни я ъни а б со л ю т босим а тм о сф ер а 
б о си м и д ан к ат т а б у л г а н д а , а б с о л ю т ва а тм о с ф ер а б о с и м л а р и о р а с и д а г и ф а р к н и
ул ч а й д и га н м ан о м етр л ар ; х а р бири атм о сф ер а босимид ан ф а р к л а н у в ч и икки босим 
о р а с и д а г и ф а р к н и у л ч а й д и г а н д и ф м а н о м е т р л а р . А тм о сф ер а бо симини у л ч а ш учун 
б а р о м е т р л а р , нолга якин б о с и м л а р н и улчаш учун в а к у у м м е т р л а р и ш л ат и л ад и .
М а ш и н а (лат .), э н ер ги я , м а т е р и а л л а р ёки ахбо ротн и у з г а р т и р и ш м а к с а д и д а
мех ан и к х а р а к а т б а ж а р у в ч и к у р и л м а .
М о д ел л а ш (рус.), м у р а к к а б о б ъ е к т л а р , х о д и с а л а р ёки ж а р а ё н л а р н и , у л ар н и н г
м о д е л л а р и д а ёки х а к и к и й к у р и л м а л а р д а т а ж р и б а у т к а з и ш ва и ш л а ш и г а ухш аш
м о д е л л ар и н и к у л л а б т а д к и к ки л и ш усули.
М о д ел ь (рус.), кен г м а ъ н о д а о л г а н д а би рор объ ек т, ж а р а ё н ёки х оди санин г 
хаёли й ёки ш а р т л и х а р к а н д а й тимсоли: т асв и р , баён , схема, г р аф и к, п лан ва 
б о ш к а л а р . М а с а л а н , ил мий м а к с а д л а р д а бирон бир к у р и л м а ( о р и ги н а л )н и н г 
ту зи л и ш и ва и ш л аш и н и так р о р л о в ч и , курса тувчи кичик у л ч а м л и к у р и л м а .
360

---

М о н те ж ю (ф р а н ц .), к о п к о к ё р д а м и д а зич ёп и л г ан гори зон тал ёки в ер т и к а л
ци ли ндрсим он идиш булиб , и ф л о с л а н га н , а гр е сс и в ва р а д и а к т и в с у ю к л и к л а р н и
х а в о ва ин ерт г а з л а р н и н г эн ер гияси ё р д а м и д а ун ча юкори б у л м а г а н б а л а н д л и к к а
у за ти ш учун и ш л а т и л а д и .
М у ф т а (нем.), вал , тортки, т р у б а , к а н а т , к а б е л ь ва б о ш к а л а р б и р и к т и р и л а д и -
ган к у р и л м а .
Н ап о р (рус.), с у ю к ли к о ким ин инг б е р и л г а н н у к т а д а с о л и ш т и р м а ( о ги р л и к
б и р ли ги га н и с б а т а н о л и н г а н ) э н е р г и я с и н и бе лги ловч и чи зи кли к а т т а л и к . Н а п о р
узу н ли к б и р л и г и д а у л ч а н а д и .
Н а с а д к а (рус.), айрим к у р и л м а л а р н и н г ичига соли б к у й и л а д и г а н х а р хил 
ш а к л л и к а т т и к ж и с м л а р . Н а с а д к а л а р н и н г т у р л а р и : Р а ш и г х а л к а л а р и , к е р а м и к
б у ю м л а р , кокс, м а й д а л а н г а н к в ар ц , по лим ер х а л к а л а р , м е т а л л д а н т а й ё р л а н г а н
т у р л а р , ш а р л а р ва б о ш к а л а р .
Насос (рус.), с у ю к ли к ( ж у м л а д а н , к а т т и к ва газс им он а р а л а ш м а л а р ) н и босим 
остида х а й д а й д и г а н ги д р о м аш и н а.
О п ти м а л ^ эн г м ак б у л , м у ай ян ш а р т ва м а к с а д л а р г а ж у д а мос.
О п т и м а л л а ш (лат.), м а в ж у д в а р и а н т л а р д а н энг яхшиси, энг м ак б у л и н и т а н л а б
олиш ж а р а ё н и .
П а т р у б о к (рус.), асосий т р у б а, р е з е р в у а р ёки к у р и л м а л а р д а н газ, буг ёки 
су ю к ли к о л и н а д и г а н к и с к а т р у б а. П а т р у б о к у ч л а р и н и н г у л ч а м и ва ш а к л и х а р хил 
б у л г а н д а о р а л и к п атруб оги д еб а т а л а д и .
П л у н ж е р (ингл.), узун ли ги д и а м е т р и д а н анча к а т т а поршень.
Пресс (ф р а н .), м а т а р и а л л а р г а босим остид а ишлов бериш м аш и н ас и .
Процес с (лат.) , х о д и с а л а р н и н г изчил а л м а ш и н и б ту риши , би рор н а р с а н и н г
т а р а к к и ё т х олати , ж а р а ё н . Д а р с л и к д а пр оц ес с тер мин и у р н и га ж а р а ё н сузи 
иш латилди. М а с а л а н , гидро механи к ж а р а ё н л а р (чуктириш , ф и л ь т р л а ш , це нтрифу- 
г а л а ш ва б о ш к а л а р ) .
П о р ш ен ь (рус.), м аш и н а ёки асб о б н и н г х а р а к а т л а н у в ч и д е та л и ; ц и ли н д р н и н г 
к у н д а л а н г кес имин и зич к о п л а й д и ва уни нг уки б у й л а б х а р а к а т л а н а д и .
П си хром етр (юнон.), х авон инг т е м п е р а т у р а с и ва н ам ли ги а н и к л а н а д и г а н
асбоб.
Пуль па ( л а т .) , м ай д а л ан г ан (0,5— 1 мм д а н м ай да) ф ойд али к а з и л м а н и н г сув 
била н а р а л а ш м а с и .
Р а ф и н а ц и я (ф р ан .) , о з и к - о в к а т м а х с у л о т л а р и (спирт , к ан д , ус и м л и к мойлари 
ва б о ш к а .
1
а р)н и а р а л а ш м а л а р д а н т о з а л а ш . Нод ир м е т а л л а р н и т о з а л а ш а ф ф и н а ж
деб а т а л а д и .
Р е а к т о р (лат .), с ан о а т микёси д а кимёви й р е а к ц и я л а р у т к а з и л а д и г а н к у р и л м а -
л а р , м а с а л а н а в т о к л а в л а р .
Р е г е н е р а т о р (лат .), исси кли к а .л м аш ти ри ш к у р и л м а си ; у н д а исси к ва совук 
э л т к и ч л а р б и тта с и р тга г а л м а - г а л тегиши хисоби га исси кли к у з а т и л а д и .
Р е г е н е р а ц и я (лат .), иш б а ж а р г а н ж и с м н и н г д а с т л а б к и с и ф а т л а р и н и т и к л а ш ,
м а с а л а н , а д с о р б л а ш Ж а р а ён и д а а д с о р б е н т л а р н и н г Хос са ларини т и к л а ш .
Р е з е р в у а р (ф р а н ц ., лат .), с у ю к ли к ва г а з л а р с а к л а н а д и г а н (ер устига ёки ер 
о стига ж о й л а ш т и р и л а д и г а н ) к а т т а идиш.
Р е к у п е р а т о р ( лат .), исси кли к а л м а ш и н и ш к у р и л м а си ; унд а и с си к ли к элтувчи- 
л а р н и а ж р а т и б т у р га н де вор о р к а л и у л а р о р а с и д а и сси к ли к а л м а ш и б ту р ад и .
Ре ологи я (юнон.), модд а д е ф о р м а ц и я с и ва о к у в ч а н л и г и х а к и д а г и фан. Х,ар хил 
ё п и ш к о к ва п л а с т и к м а т е р и а л л а р н и н г к а й т м а с к о л д и к д е ф о р м а ц и я с и ва окиши 
б и л а н б о г л и к ж а р а ё н л а р н и у р г ан а д и .
Р о т а м е т р (л ат.) , с у ю к ли к ва г а з тез л и ги н и ёки сар ф и н и у л ч а й д и г а н асбоб .
Р отор (л ат.) , м а ш и н а л а р , м а с а л а н , роторли н а с о с л а р ва ц е н т р и ф у г а л а р н и н г
к о б и к л а р и ич ида ж о й л а ш г а н а й л ан у вч и д е та л и .
С а ль н и к (рус.), м аш и н а л а р н и н г к у з г а л у в ч и ва к у з г а л м а с д е т а л л а р и ( м а с а л а н ,
шток ва ц и л и н д р ) о р а с и д а г и ти р к и ш н и г ер м е ти к б ерки ти б т у р а д и г а н м аш и н а
д етал и .
С е п а р а т о р (лат .), а р а л а ш м а л а р н и а ж р а т у в ч и к у р и л м а ; и ш л а ш принцип и 
а р а л а ш м а к о м п о н е н т л ар и ф из ик х о с с а л а р н и н г ту р л и ч а б у л и ш и г а а с о с л а н г а н .
С е п а р а ц и я ( л а т .) с у ю к ёки к а т т и к з а р р а л а р н и г а з л а р д а н , к а т т и к з а р р а л а р н и
эса с у ю к л и к л а р д а н а ж р а т и ш ; к а т т и к ёки су ю к а р а л а ш м а л а р н и т ар к и б и й
к и с м л а р г а а ж р а т и ш .
С опло (рус.), ичида газ ёки с у ю к ли к т езл и ги о ш а д и г э н у з г а р у в ч а н кес им ли 
к а н а л ( к и с к а т руб а).
361

---

С к р у б б ер ( инглиз.), ч а н гл и г а з л а р н и ювиш йули б и л а н т о з а л а й д и г а н к у р и л м а .
С успензия (лат.) , с у ю к ди сперс ио н мухитли ва з а р р а л а р и броун х а р а к а т и г а
т у ск и н л и к к и л а о л а д и г а н д а р а ж а д а йи рик б у л г ан д и сп е р с ф а з а л и турли ж и н с л и
с и ст е м а л ар .
Сх е м а (юнон.), асбоб , к у р и л м а , иншоот ва б о ш к а л а р н и н г асо сий гоясини, иш 
п р и н ц и п ла р и н и х а м д а ж а р а ё н л а р кет м а -к е тл и г и н и и з о х л а б б е р а д и г а н чи зм а.
Технология (юнон.), м ах с у л о т и ш л а б ч и к а р и ш ж а р а ё н и д а хом ашё, м а т е р и а л
ёки я р и м ф а б р и к а т г а иш лов бе риш , т а й ё р л а ш , у л а р н и н г холат и, х о с с а л а р и ва 
ш ак л и н и у з г а р т и р и ш у с у л л а р и м аж м у и .
Т р у б о п р о в о д (рус.), газсим он, сую к ва к а т т и к м а х с у л о т л а р н и , шу ж у м л а д а н ,
т а й ё р б у ю м л а р н и т а ш и ш д а и ш л а т и л а д и г а н т р у б а л а р д а н б и р -б и р и га зич ки ли б 
б и р и к т и р и л га н иншоот. Т а ш и л а д и г а н м а х с у л о т л а р н и н г хилига кура трубопро- 
в о д л а р н и н г т у р л а р и : газо п ровод , нефтепров од , водопровод, пу ль попровод ва 
б о ш к а л а р .
Т у р б и н а (ф р а н ц .), б е р и л а ё т г а н иш ж и см и (бу г, газ, сув)нинг кине тик
эн ерги яси н и м ех ан и к и ш га а й л а н т и р и б б е р а д и г а н б и р л а м ч и д ви г ател ь.
Т у р б у л ен т ок и м (л ат.) , з а р р а ч а л а р и
м у р а к к а б т р а е к т о р и я л а р буйича 
т у р г у н л а ш м а г а н т а р т и б с и з х а р а к а т л а н а д и г а н с у ю к л и к (ёки г аз ) окими. Б у н д ай
х о л а т д а с у ю к ли к т езл и ги ва унинг босими оки м н и н г х а р бир н у к т а с и д а т а р т и б с и з
у з г ар а д и .
У л ь т р а ф и л ь т р л а ш ( л ат ., фр анц.), э р и т м а л а р н и яр и м у т аз у в ч ан м е м б р а н а л а р
о р к а л и босим б и л а н у т ка зи ш .
Ф а з а (юнон.), ким ёви й т а р к и б и ва ф и з и к х о с с а л а р и буйича т ер м о д и н а м и к
си стем ан и н г бир ж и н с л и б у л ган кисми.
Фильтр (ф р а н ц .), к а т т и к ва сую к ф а з а л и х а р хил ж и н с л и системами г о ва к
т у с и к л а р д а н у т к а з и б т а р к и б и й к и с м л а р г а а ж р а т а д и г а н , к у ю л т и р а д и г а н ёки 
т и н д и р а д и га н к у р и л м а .
Ф л а н е ц (нем.), т р у б а , а р м а т у р а , р е з е р в у а р , в а л л а р ва б о ш к а л а р н и н г
би р ла ш ти р у в ч и кисми; о д а т д а , б о л т л а р ёки ш п и л ь к а л а р у т к а з и ш учун бир т ек и сд а 
ж о й л а ш г а н т е ш и к л а р и б у л г ан ясси х а л к а ёки д и с к д а н ибор ат.
Ф о р су н к а (ин гл .), су ю к ли к н и з а р р а л а р г а а й л а н т и р а д и г а н бир ёки бир неча 
т еш икли к у р и л м а .
Ц а п ф а (нем.), у к ёки в ал н и н г п о д ш и п н и к к а т и р а л и б т у р а д и г а н кисми.
Ц е н т р и ф у г а л а ш (лат.) , суспензия ва э м у л ь с и я л а р н и м а р к а з д а н к очм а куч 
ё р д а м и д а а ж р а т и ш . Асосий иш кис ми — уз уки а т р о ф и д а тез а й л а н а д и г а н б а р а б а н
(ро то р )д ан и б о р ат ц е н т р и ф у г а л а р д а а м а л г а о ш и р и л ад и .
Центриклон (лат .), ги др оци клон нинг м у к а м м а л л а ш г а н тури. К учли м а р к а з д а н
кочма куч майдони хосил килиш учун унинг ци ли ндрс имон кисмига п а р р а к л и ротор 
у р н а ти л ад и .
Ц и клон (юнон), г азн и к а т т и к з а р р а ч а л а р д а н м а р к а з д а н кочм а куч т а ъ с и р и д а
т о з а л а й д и г а н к у р и л м а .
Ш ту ц ер (нем.), учи р е з ь б ал и би р и к ти р и ш па труб оги . Р е з е р в у а р л а р ёки 
к у р и л м а ла р н и н г т р у б а л а р и г а ёхуд чикиш п а тр у б о к л а р и г а п а й в а н д л а н а д и , к а в ш а р -
л а н а д и ёки б у р а б к у й и л а д и . Т р у б о п р о в о д л а р д а ги к и ч и к р о к д и а м е т р л и (1 0 — 20 мм) 
т р у б а б у л а ги ш ту ц ер д еб а т а л а д и ; унд ан сув ёки хавон и ч и к а р и б юбориш учун, 
шунингде к т р убопроводд аги су ю к ли к босимини у л ч а ш м а к с а д и д а ф о й д а л а н и л а д и ,
Э ж ек т о р (ф р а н ц .), г а з ёки с у ю к л и к л а р н и суриш учун б о ш к а газ ёки 
сую к ли к н и н г кинетик э н ер г и я с и д а н ф о й д а л а н а д и г а н к у р и л м а . М а с а л а н , оким ли 
н а с о с л а р э ж е к т о р д а н ф о й д а л а н и ш г а а со с л ан г а н .
Э к в и в а л е н т (лат.) , би рор н а р са н и н г урнини бо са о л а д и г а н ёки унинг ифодас и 
б у л и б х и з м а т к и л а д и г а н тенг бахо ли, тенг к и м м а т л и н а р с а ёки микдор. М а с а л а н ,
т урли у л ч а м г а э г а б у л г ан з а р р а ч а л а р н и н г э к в и в а л е н т д и ам е тр и .
Э к струдер ( л а т .) полим ер м а т е р и а л л а р н и ю м ш а т и ш ва у л а р г а к ер а к л и
ш а к л л а р н и б е р и ш г а м у л ж а л л а н г а н м аш и н а.
Э л ев а то р (л ат.) , ю к л а р н и ти к ёки кия й у н а л и ш л а р д а у з л у к с и з т а ш и й д и г а н
к у р и л м а . Э л ев а то р н и н г то кч ал и , б е л ан ч а кс и м о н ва ковшли х и л л а р и бор.
Эмульс ия (л ат.) , бир сую к ли к н и н г м а й д а т о м ч и л а р и (ди сп ерс ф а з а ) б ош ка 
с ую кли к (ди сперс ио н м ухи т)да т а р к а л и ш и н а т и ж а с и д а хосил б у л г ан т урли ж и н с л и
с и ст е м а л ар .