Ideal gaz Gazning holat tenglamasi Ideal gazlar aralashmasi

2. Gey-Lyussak konuni.

O’zgarmas bosimda ideal gaz xajmning xaroratga bog’lik xolda o’zgarishi

izobarik jarayon deb ataladi. P=const deb olib gaz xolat tenglamasidan quyidagini
xosil qilamiz: (1) Izobara tenglamasi deb ataladi. Izobarik jarayonni 1802 yilda fransuz olimi Gey-Lyussak topgan va u Gey-Lyussak qonuni deb ataladi. Bu qonun quyidagicha ta’riflanadi: ma’lum massali gazning bosimi o’zgarmas bo’lganda gaz xajmining xaroratga nisbati uzgarmasdir. T=0 da V=0 buladi.

V=f(T)

bog’lanishni ifodalovchi chiziq izobara deb ataladi. Bosim o’zgarmaganda gaz xarorati bir birlikka uzgarganda uning xajmining nisbiy uzgarishini kursatuvchi kattalik xajm kengayish koeffitsenti deb ataladi. Gazning V1 T1 va V2T2 xolatlari uchun bog’lanishni ifodalovchi chiziq izoxora deb ataladi.

3. Sharl qonuni.

Ideal gazning xajmi o’zgarmas bo’lganda uning bosimi xaroratga to’gri proportsional ravishda o’zgaradi. Buni izoxorik jarayon deb ataladi.

Bu qonunni 1787 yilda J. Sharl aniqlagan. Ideal gaz tenglamasidan:
Bundan ma’lum massali gazning xajmi uzgarmas bulganda bosimning Tga nisbati o’zgarmasdir degan xulosa kelib chiqadi.

Bu boglanishdan kurinib turibdiki T=0 da R=0 buladi.

Lekin past temperaturalarda xar qanday gaz suyuqlikka aylanadi va yana past xaroratlarda qotadi. Boshqacha aytganda, modda 0 dan farqli doimiy bosimga ega bulib qoladi. Demak, ideal gaz qonuni past temperaturalarda buziladi.