Icmailov Astan Ibragimovich Bokiyev Abdujolol Abdulxamitovich

5.3.2. Asinxron dvigatelda quvvat isrofi. Dvigatelning FIKi.
Asixron motorning energetic diagrammasi.
5.3.5-rasmda asinxron motorning 
energetik diagrammasi ko‘rsatilgan.

---

280 
5.3.5-rasm. Asinxron motorning energetic diagrammasi. 
Bunda elektr tarmog‘idan motorga beriladigan aktiv quvvat quyidagicha 
ifodalanadi:
,
 
Vt. (11.7) 
Bu quvvatning bir qismi motor po‘lat o‘zagining va stator chulg‘amining 
qizishiga sarflanadi. Stator chulg‘amining qizishiga sarflanadigan quvvat isrofi 
bo‘ladi. 
P
1
quvvatning qolgan qismi elektromagnit usulda rotorga beriladi. Buni 
elektromagnit 
R
em
quvvat deyiladi. 
R
em
quvvatning bir qismi rotor 
chulg‘amining qizishiga sarflanadigan quvvat isrofi 
Vt bo‘ladi. 
elektromagnit quvvatning qolgan qismi mexanik quvvat 
R
mex
deyilib, u rotorni 
harakatga keltirish uchun sarflanadi. Rotordagi mexanik quvvatdan mexanik 
ishqalanishlarga sarflanuvchi va qo‘shimcha quvvat isrofi 
R
q
ayirilsa, u holda 
motor validagi foydali quvvat 
R
2
olinadi. 
R
2
ning qiymati motor shchitida 
ko‘rsatiladi. SHunday qilib, 
P
1
ning qiymati quyidagicha aniqlanadi:
(11.8) 
bunda –motorning foydali ish koeffitsienti bo‘lib, u quyidagicha ifodalanadi: 
,(11.9) 
bunda 

---

281 
,
(11.10) 
Asinxron motorlar uchun = 0,7÷0,9 bo‘lib, ning yuqori qiymati katta 
quvvatli motorlarga taaluqli. 
Elektromagnit quvvatdan rotorda hosil bo‘lgan mexanik quvvatni ayirib 
rotor chulg‘amining qizishi uchun sarflangan quvvat 
aniqlanadi, ya’ni 
. Rotorda hosil bo‘lgan mexanik quvvatni quyidagicha 
ifodalash mumkin: 
Vt, 
(11.11) 
bunda 
M
– rotorning aylantiruvchi momenti, Hm; 
n
2
 – 
rotorning minutiga aylanishlar soni, ayl/min. 
Rotorga berilgan elektromagnit quvvat quyidagicha ifodalanadi: 
, 
(11.12) 
n
1
 = n
2
 
(1 – S) bo‘lgani uchun
quyidagicha ifodalanadi: 
(11.13)
Demak, (9-7) ifodaga binoan rotor chulg‘amining qizishi uchun 
sarflanadigan quvvat isrofi sirpanishga to‘g‘ri proporsional bo‘lar ekan. [1,10]