Ichki kasallikiar

S ariqlik (icterus) -
t e r i d a o ‘t p i g m e n t la r i n i n g t o ‘p l a n i b qolishi 
tu fayli u n i n g s a r g ‘ayishidir. S ariq kasa llig id a k o ‘z sklerasi va q a ttiq
ta n g la y h a m is h a sariq tusga kirib q o lad ik i, b u s h u kasallikni b o s h q a
s a b a b la r ( o f t o b d a q o r a y is h , u z o q a k r ix i n i c h is h ) tu fa y li kelib
36

---

c h i q a d i g a n te ri s a r iq lig id a n a jra lib t u r a d i . S a riq t u s n i n g o c h -
t o lqligi o c h s a r iq d a n s a r g ‘ish -y a s h il y oki z a f a r o n tu s g a c h a boMishi 
m u m k i n .
B ilinar-bilinm as d arajadagi sariqlik subikterlik d e b ataladi. S huni 
n a z a r d a tu tis h k e ra k k i, s u n ’iy y o r u g ‘lik d a sariqlik b i lin m a y qolishi 
h a m m u m k in .
T erining sariq tusga kirishi h am ish a q o n d a o ‘t pigmentlari ortiqcha 
boM ganida k o ‘riladi. 0 4 y o i i n i o ‘t t o s h i yoki o ‘s m a b e k itib q o ‘yib, 
sh u y o ‘l orqali jig ard a n ichakka o ‘t o d a td a g ic h a o q ib tush o lm a y d ig a n
boMib q o lg a n p a y tla r d a a n a s h u n d a y h o d is a r o ‘y berishi m u m k in
( d i m l a n i s h d a n b o M a d i g a n m e x a n i k s a r i q l i k ) , q o n d a g i o ‘t 
p i g m e n tla r in in g m iq d o r i ji g a r h u ja y ra la rin in g kasalliklari ( g e p a - 
tit)d a k o ‘payib ketishi m u m k in , b u n d a jig a r hujayrasida hosil boMgan 
o ‘t fa q at o ‘t yoMlariga t u s h ib g in a q o l m a y , balki q o n to m ir la rig a
h a m o ‘tadi. Bu xildagi sariqlik p a r e n x i m a t o z sariqlik d e b ataladi.
S ariq lik e r itr o ts itla r n in g z o ‘r b e r ib yem irilish i n atijasid a o rg a - 
n i z m d a o ‘t p ig m e n tla ri o r t i q c h a t o ‘p la n ib q o lg a n id a h a m p a y d o
boMishi m u m k i n , b u n d a b ir ta la y g e m o g lo b in ajralib c h iq ib , u n d a n
b ilir u b in hosil boMadi ( g e m o litik sariqlik). B a d a n te ris in in g b r o n z a
yoki t o ‘q sariq ra n g d a boMishi A d d is o n kasalligiga (buyrakusti bezlari 
p o ‘stlogM funksiyasi y e tish m o v c h ilig ig a ) xosdir.
Teriga toshm a toshishi va qon quyilishi.
B e m o r n i k o ‘z d a n
k e c h ir ish v a q tid a terisida t o s h m a l a r b o r - y o ‘qligini a n iq la s h g a k atta 
a h a m i y a t beriladi. T e r i kasalliklarida, oMkir in fek sio n kasalliklarda 
j u d a x arak terli t o s h m a l a r u c h r a y d i, b u l a r tegishli q o M la n m a la rd a
batafsil b ay o n qilingan. Allergik holatlarda eshakem i 
(urticaria)
to shib 
ketishi m u m k i n , b u n d a y t o s h m a b a d a n q ic h itq i oMdan to s h a d ig a n
t o s h m a g a o ‘x sh a g a n boMadi: q iz a rib k e tg a n teri y u z a s id a n yassi 
oqish to sh m a koMarilib turadi. Eshakemi toshganida b a d a n qichishadi.
Dog‘ (m acula) -
teri to m ir la r in in g kengayishi natijasida teridagi 
k ic h ik b ir j o y n i n g q iz a rib tu rish id ir. P u s h ti-q iz il ran g d ag i k a tta - 
k a tta teri dogMari e r it e m a d e b a tala d i.
Tuguncha (papula),
d o ‘m b o q c h a
(tuberculum )
teridagi o s o n g in a
qoMga u n n a y d ig a n hu jay ra lar t o ‘p lam idir. B u n d a y t u z i l m a l a r b a 'z a n
r e v m a t i z m d a u c h r a y d i : o y o q - q o M l a r d a sal b e z il l a b t u r a d i g a n ,
kattaligi o l c h a d e k boMib, q iz a r g a n teri b ila n q o p l a n g a n d o ‘m b o q -
c h a la r
(erytem a nodosym)
p a y d o boMadi. T erig a q o n quyilishi b a d a n
lat y e g a n id a , m a y d a t o m ir la r in feksiyala r va z a h a r l a r d a n z a h a r -
la n g a n id a , a v i t a m i n o z l a r d a u c h ra y d i.
37

---