Ichki kasallikiar



Download 11,34 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/268
Sana20.07.2022
Hajmi11,34 Mb.
#826386
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   268
Bog'liq
7fefd4f9672d6ca871bf2f76729d79e5 -ICHKI KASALLIKLAR

I V davr. K apitalistik davrdagi tibbiyot.
X V I—X IX asrlarda 
tibbiyot G 'a r b iy Y evropada yangidan rivoj topdi. A natom iyaning 
asoschisi A. Vezaliy m u rd a n i yorib tekshirish bilan o d a m organiz- 
m ining tuzilishi, organlar funksiyasini ilmiy jih a td a n a niq asoslab 
berdi. Ingliz shifokori U. G arvey o d a m n in g q o n aylanish sistemasi 
haqidagi t a ’limotni yaratib (1628-yil) fiziologiyaga poydevor qo'ydi. 
Fizikaning taraqqiyoti natijasida m ikroskop kashf etildi va hujayra.
9


t o ‘q i m a , a 'z o va s is t e m a l a r i n i n g n a fis t u z i l i s h i n i o ‘r g a n i s h
imkoniyati tu g ‘ildi.
X V III asrning ikkinchi yarmi va XIX asr boshlarida obyektiv 
tekshirish usullari palpatsiya, perkussiya, laboratoriya diagnostikasi 
ishlab chiqilishi tufayli am aliy tibbiyot taraqqiy etdi. XVIII asrda 
q o l la n il g a n klinik tekshiruv natijalarini m u rd a n i yorib tek sh i- 
r is h d a n o lin g a n m a ’l u m o t la r bilan ta q q o s la sh uslubi kasallik 
belgilari organ va t o lqim alarining tuzilishdagi o kzgarishlarga bog‘liq 
e k a n lig in i isbotlashga i m k o n be rdi. Bu t a d q i q o t l a r z a m i n id a
keyinchalik patologik anatom iya va gistologiya vujudga keldi.
XVIII asrning ikkinchi yarmi va XIX asr boshlarida yashagan 
xorazmlik tabib al-Karukiy Hazoraspiy o ‘z asarida kishi a ’zolarining 
h a r xil kasalliklari va ularni dorilar bilan davolash usullarini bayon 
etgan; m a s h h u r tabib M a h m u d H akim Y aypaniy H o 'q a n d iy esa 
o ‘z davrigacha sharq tabobati q o ‘lga kiritgan yutuqlarga shaxsiy 
tibbiy tajribalarini q o ‘shgan holda o 'p k a , yurak, sut bezi, m e ’da, 
jigar, ichak, buyrak, qovuq kabi a ’zolari kasallangan, shishgan, 
t o s h m a l a r t o s h g a n , m o ‘y - t i r n o q l a r i k a s a l l a n g a n b e m o r l a r ,
jaro h a tla n g an va yara c h iq q a n , biror suyagi singan, zaharlangan, 
zaharli hayvonlar chaqqan kishilarni davolash ustida ish olib borgan.
Ayniqsa, XIX asr oxiri va XX asr boshlarida bu yo 'n a lish d a
tibbiyot gurkirab rivojlandi. I. M. Sechenovning «Bosh miya refleks- 
lari» (1863-yil) asari shifokor va fiziologlarda d u n y o q a ra sh n in g
shakllanishida m u h im ahamiyat kasb etdi. Rus olimlari S. P. Botkin,
I. M. Sechenov, I. P. Pavlov, G .A . Zaxarin (kasallikni aniqlashda 
b e m o r d a n s o ‘rab m a ’lu m o t y ig ‘ish uslubini ishlab c h i q q a n ) , 
A.A. O stroum ov tadqiqotlari tufayli m arkaziy asab tizim i va butun 
organizm ning faoliyati q o nunlari nazariy ta'riflab berildi. I.P. Pav- 
lovning ovqat hazm qilish sistemasi fiziologiyasiga oid ishlari Nobel 
m ukofotiga sazovor bo 'ld i. U n in g oliy nerv faoliyati haqidagi 
t a ’limoti barcha klinik fanlarning rivojiga katta t a ’sir ko'rsatdi.

Download 11,34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   268




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish