Ichki kasallikiar

9 .1 5 . Gemorragik vaskulit
(S h en leyn -G en o x sindrom i, gemorragik kapillarotoksikoz)
Bu kasallik g e m o r r a g ik d ia te z la r g u r u h ig a kirib, t o m i r devori 
o ‘t k a z u v c h a n lig in in g o sh ish i b ila n x a ra k te rla n a d i.
Etiologiyasida
g r ip p , a n g in a , q iz ilc h a ( s k a rla tin a ), y u q o ri nafas 
yoMlari k a ta r i, sil, tu b e r k u lo z , r e v m a tiz m kabi k a sa lliklar k a tta
o 'r i n egallaydi. S h u n in g d e k , s o v u q q o tis h , in to k sik a tsiy a la r, inva- 
z iy a la r , o v q a t l a r d a n z a h a r l a n i s h l a r , d o r i - d a r m o n l a r d a n x in in , 
b a r b itu r a tla r , s u lfa n ila m id p r e p a r a tla r , s t r e p to m its in va b o s h q a -
la rn in g d o z a s i o s h i b ketishi yoki n o t o ‘g t ri iste ’m o l qilish h a m
s a b a b b o l i s h i m u m k in .
Klinikasi.
G e m o r r a g i k v a sk u litn in g t o ‘rt klinik turi farq qilinadi:
1) o d d i y turi;
2) b o ‘g ‘inli turi;
3) a b d o m i n a l ( q o r in ) tu ri;
4) toM q in sim o n turi.
281

---

4 0 -ra s m .
G e m o r r a g i k v a sk u lit.
O ddiy turi.
G e m o r r a g i k t o s h m a l a r t e r i , o y o q l a r v a sh illiq
q a v a tla rd a p a y d o boMadi. T o s h m a l a r turli k o T in is h g a ega va k a tta - 
kichikligi bilan farq qiladi. U o g ‘riqli b o ‘lib, q ic hishib turadi. Kvinke 
tipd ag i s h is h la r b o 'la d i. B e m o r n i n g t a n a h a r o r a ti k o ‘tarilib, kuchli 
d a r m o n s iz lik d a n sh ik o y a t qiladi.
B o ‘g ‘in li turi.
B o ‘g ‘i n l a r d a o g ‘riq v a t o s h m a l a r t o s h a d i ,
b o ‘g ‘inlarda shish kuzatiladi, harakati c h e k la n ad i. K a tta b o kg ‘inlarda 
sh ik a stla n ish b ir b o ‘g ‘in d a n ik k in c h i b o ‘g l in larg a klinik b elgilar 
o ‘tib turadi.
Abdom inal turi.
Yosh va o 's m irla rd a u c h r a b tu rad i, q o rin d a og'riq 
p a y d o b o 'la d i, o g 'r iq ich ak s a n c h ig ‘iga o ‘x sh a b ketadi. Q o n li qusish 
k u z a tila d i, su y u q ich k etad i. K a sa llik n in g klin ik belgilari m e ’da 
yarasi h a m d a d iz e n te riy a g a o ‘x s h a b ketadi.
M e ’d a va ic h a k la rn in g shilliq q a v a tla rid a g e m o r r a g ik to s h m a l a r
to sh ad i, yalligNanadi. B e m o rn in g u m u m iy ahvoli o g ‘ir, teri qav a tid a 
o q i m t i r g e m o r r a g ik to s h m a l a r n i k o 'r is h m u m k i n . Til q u r u q karash 
b ila n q o p l a n g a n , q o r i n t a r a n g l a s h g a n , o g T i q l i , t a n a h a r o r a t i
3 8 —40°C .
T olq in sim o n turi.
Q i z i l c h a n in g o g ‘ir shakli ( s k a r la tin a ) a n ­
g in a , p n e v m o n i y a k a sa llik larid an k eyin avj o lad i. J u d a h a m o g ‘ir 
shakli hisoblanadi. H a m m a klinik belgilari, sh u shakliga t o kg ‘ri keladi. 
T o s h m a l a m i n g o ‘rta q ism id a n e k r o z u ch a stk a lari k o ‘rinadi. C h u q u r
y a r a la r p a y d o b o ‘ladi, a tr o f id a sh ish boMadi. B o ‘g ‘in l a r s h ik a stla -
282

---

nadi. M e 'd a - i c h a k faoliyatida kuchli o ‘zgarishlar ketadi. G e m o r ra g ik
n efrit riv o jla n a d i. S u r u n k a li n e f rit, b u y r a k y e t is h m o v c h ilig id a n
b e m o r l a r n o b u d boMadilar.
Laboratoriya tahlili.
Q o n d a gip o x ro m an e m iy a belgilari kuzatiladi. 
L ey k o sito z, ley k o tsitla r fo r m u la s i c h a p g a siljigan, E C h T te z la s h - 
g a n . T r o m b o t s i t l a r m iq d o r i o ^ g a r m a g a n , q o n n i n g ivuvchanligi 
va vaqti o ‘z g a rm a g a n . J g u t a lo m a ti m anfiy.
Davolash.
S h if o k o r k o T s a tm a s ig a b i n o a n , n o s te ro id yalligbla- 
n ish g a q a r s h i v o s ita la r ( i n d o m e t a t s i n , v o lta r e n ) , k o r tik o s te r o id la r
( p r e d n i z o l o n v a k o r tiz o n ) , n a tr iy salitsilat buy u rilad i.
B u y ra k s h i k a s t l a n g a n d a g e p a r in b ila n d a v o la s h g a i m m u n o -
d e p r e s s a n t l a r q o ‘sh ish , k o ‘p g in a h o lla r d a p l a z m a f e r e z usuli bilan 
d a v o la s h n i b u y u ris h tavsiya qilin a d i.