u m u m a n b o l m a y d i ,
b e m o r nafasi qisilib, entikadi, ta n a harorati
k o ‘tariladi. Bemorlar boshi va gavdasini oldinga engashtirib o ‘tirishni
m a ’qul ko'rishadi. Yurak kengayadi, perkussiya qilinganida shaklning
xarakterli tarzda o ‘zgarib, u c h b u rc h a k shaklga kirib qolganligi
aniqlanadi. Yurak tonlari b o ‘g ‘iq b o ‘lib qoladi, shovqinlar y o m o n
eshitiladi. Ekssudat paydo b o ‘la boshlaganida va uning surilish vaqtiga
kelib perikardning ishqalanish shovqini eshitiladi.
Ekssudat surilib ketganidan keyin perikard varaqlarida k o ‘pincha
bitishm alar qoladi, k a m d a n kam hollarda yurak xaltasi b o ‘shlig‘i
t o ‘liq bitib ketadi («kosali yurak»). Lekin perikardda og ‘ir o ‘zgarish-
lar yuzaga k e lm a s d a n turib, e kssudat n o m - n i s h o n s i z y o ‘qolib
ketishi m um kin.
Davolash.
B em orlar
kasalxonaga yotqizilib, da volashning 6 —8
haftasi d a vom ida o ‘rindan tu rm a y yotishlari kerak. B em orlarning
harakati chegaralangan.
Parhez:
o v q a t yengil h a z m b o i a d i g a n , v ita m i n l a r g a boy,
ayniqsa,
С
vitaminiga boy b o l i s h i zarur. Ularga osh tuzi, g o ‘sht va
suyuqlikni kam roq berish lozim.
B e m o r k o ‘p terlagani u c h u n ich kiyimlari te z - te z a lm a s h -
tirilib, teri esa spirt, atir yoki sirka kislotasi q o ‘shilgan iliq suv
bilan
artib turiladi, o krnidan tu rm a y yotgan b e m o rlarn in g terisini
parvarish qilish, yotoq yaralarining oldini olish kerak.
S hifokor-kardiolog k o ‘rsatmasiga asosan, b e m orlarga y a llig la -
nishga qarshi nosteroid vositalari (brufen, b u ta d io n , voltaren yoki
indom etatsin) beriladi. Bu dorilarni ovqat yoki sut bilan bir vaqtda
ichish kerak. M e ’da-ichak yara kasalliklari bor bem orlarda bu dorilar
qoNlanilmaydi. U lar o brniga reopirin, pirabutal eritmalarini m ushak
orasiga yuboriladi yoki ortofen, xlotazol,
m e fe n am in at kislotasi,
p e r k l u z o n 1 — 1,5 oy d a v o m i d a b e rilad i. A n t i b io t ik l a r d a n —
be nzilpenitsillin natriyli tuzi 500 ООО Т В m u sk u llar orasiga h a r
6 soatda yuboriladi, ampitsillin 0,25—0,5 d a n , oksatsillin natriyli
tuzi 0,25 d a n m uskullar orasiga yuboriladi. Prednizolon 1
hafta
da vom ida bir k u n d a 5 m g.dan 4 m arta, 2 hafta d a vom ida 3 m arta,
3 hafta davomida 2 marta, 4 hafta davomida 1 m arta beriladi. Boshqa
gorm onlar ham shu tartibda beriladi. Imm unologik tizimni tiklovchi
dorilar q o ‘llanishi m u m k in , shu m aq sa d d a a m in o x in o lin guruhiga
kiruvchi dorilardan plakvenil 0,2 g, delagil 0,25 g kuniga
bir m arta
6 oygacha beriladi (bu dorilar ko ‘z kasalliklari m avjud bem orlarga
tavsiya etilmaydi).
170
Bem orlar shifoxonadan c h iq q a n d a n keyin yuqorida k o ‘rsatilgan
dorilarni k a m ro q m iq d o rd a dav o m ettirishi lozim — asetilsalitsilat
kislota bir kunda 1,5—2 g, brufen — 0,6 g, indometatsin va voltarenni
0,02—0,05 g.dan poliklinika shifokori nazorati ostida qabul qilishi
kerak.
Ilgari revm atizm bilan o g ‘rigan bem orlarga erta b a h o r va kech
kuzda retsidivga
qarshi davolash buyurilardi, y a ’ni 3—4 hafta
d a vom ida b e m o r h a r 5—6 kunda 600 000 Т В da ( h a r kursiga 5—
6 inyeksiya) bitsillin inyeksiyasi va h a r kuni 4 g natriy salitsilat
yoki 2—3 g asetilsalitsilat kislota yoki 1 g.dan p ira m id o n , butadion
qabul qiladi.
B em orlar dispanser ro‘yxatida h a r 3 oyda bir m arta shifokor
to m o n id an tekshirilishi lozim. Bunday tekshirish vaqtida bem orning
q o n tahlili olinadi. E lektrokardiogram m a qilinadi.
R e vm atizm bilan o g ‘rigan bem orlarga davolash profilaktikasi
y o r d a m i n i ta s h k il q i li s h d a k a r d i o r e v m a t o l o g i k d i s p a n s e r l a r ,
k a rd io r e v m a to lo g ik m a r k a z la r, k a s a lx o n a la r
va p o lik lin ik a la r
qoshidagi kabinetlar m etodik m arkaz vazifasini bajaradi.
Profilaktika.
Revmatizm profilaktikasida organizmni chiniqtirish,
ayniqsa, yoshlik va o ‘smirlik davrida organizmni chiniqtirish m uhim
aham iyatga ega. Shu m aq sa d d a toza havoda k o ‘p vaqt b o ‘lish,
m u n ta z a m ravishda sayr qilish, sayohatlarga chiqish, badantarbiya,
sport va jism o n iy ish bilan s h u g ‘ullanish tavsiya qilinadi. Bunday
bem orlar ishga to ‘glri q o byilishlari lozim. Ularning zax joyda ishlashi,
sovuqda b o ‘lishi,
shuningdek, o g ‘ir jism oniy m e h n a t talab qila
digan ishlami bajarishi m u m k in emas. Birlamchi kasalliklarni q o ‘z-
g ‘alishiga y o ‘I q o bym aslik, a n g in a , suru n k a li tonzillit, sinusit,
yuqori nafas yoMlari kasalliklarini o ‘z vaqtida davolash va ularning
oldini olish lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: 
