Ichki kasallikiar

0 ‘t pufagining rentgenologik tasvirida
(xolesistografiya) b a ’z a n
und ag i to s h la r hisobiga p a y d o boMuvchi yorugMikni k o ‘rish m u m k in . 
0 4 p u fa g id a hosil boMgan b a ’zi t o s h l a r r e n tg e n n u r la r in i u sh lab
q o la o lm a y d i, s h u n in g u c h u n o d d iy re n tg e n tasvirida ularn i a n iq la b
boMmaydi. S h u n i k o ‘z d a tu tib , o ‘t pu fa g in in g tasviri q o n g a bilignost 
y o k i i c h d a n b i litr a s t b e r i l g a n d a n k e y in o l i n a d i , b u m o d d a l a r
q o n d a n jig a r orqali ajralib, o ‘t pufagiga tu sh a d i. B u n d a y h o ld a q o ra
f o n d a t o s h jo y la s h g a n y e r la rd a d o g ‘ ajralib tu rad i.
0 4 pufa g in i te k s h iris h suv yoki m o y c h e c h a k d a m l a n g a n suv 
b ila n to z a lo v c h i h u q n a q i l in g a n d a n s o ‘ng n a h o r d a o 4 k a z il a d i.
Ic h a k d a g i g a z la r m iq d o r in i k a m a y tiris h u c h u n b e m o r g a te k s h i-
r ilis h d a n b ir n e c h a k u n
a w a l k a r b o n s u v ( u g le r o d ) la r va k le t­
c h a tk a s i o z boMgan o v q a tla r ta n o v u l qilish, s h u n i n g d e k , k u n ig a
100— 150 m l.d a n 3 m a r t a m o y c h e c h a k n i d a m l a b ich ish tavsiya 
q ilin a d i.
Bilitrast q a b u l q ilin a d ig a n k u n b e m o r t o ‘yib o v q a tla n a d i, s h u n ­
d a n k eyin o v q a t yeyish te k sh irish t a m o m boMgunga q a d a r m a n
q ilin a d i. F a q a t m a ’d a n li suv va s h irin c h o y ich ish g a ruxsa t etiladi. 
S o a t 18— 19 lard a b e m o r g a 3 g bilitrast, 9 g s h a k a r b ila n aralash tirib
b e rila d i, b u a r a l a s h m a k a m m i q d o r l a r b ila n y a r im so a t d a v o m i d a
q a b u l q ilin a d i va u s tid a n s h irin c h o y ic h ib y u b o rila d i.
S h u n d a n k eyin b e m o r b ilitra s tn in g in g ic h k a ic h a k k a te z r o q
oMishi u c h u n o ‘ng t o m o n g a y o n b o s h l a b y o ta d i. E rtasig a e r ta la b
(bilitrast q a b u l q ilin g a n d a n 15— 17 so a t oM gach) to z a lo v c h i h u q n a
qilin ib , r e n tg e n o lo g ik te k s h iris h oMkaziladi. T e k s h iris h j a r a y o n i d a
b e m o rg a o 4 pufagining b o ‘shash xususiyat ini o ‘rganish u c h u n 2— 3 
t u x u m sarigM beriladi.
0 4 p u fa g in i v e n a g a k o n s tra s t m o d d a y u b o rib o ‘rg a n ish u c h u n
m a x su s ta y y o rla sh ta la b q ilin m a y d i. 3 0 —4 0 ml 20 % li b ilignost 
v e n a g a a s ta - s e k in y u b o rila d i ( 4 —5 m i n u t d a v o m i d a ) , a k s in c h a ,
t e z y u b o r ilg a n d a k o bngil a y n is h i, q u sish , d a r m o n s i z l i k y u z berishi 
m u m k in . K o n tr a s t m o d d a y u b o r ilg a n d a n 15 m i n u t oMgach, o 4
yoMlarini toMdiradi. O r a d a n 1/2 s o a t oMgach, o 4 p ufagi b i r xilda 
yaxshi ifo d a la n g a n so y a d a n ib o ra t boMib k o ‘rin ad i.
48

---

B uyrak va siyd ik chiqarish tizim i a ’zolarini tekshirishda
k o n tra s t 
m o d d a siydik y o ‘li kateteri orqali b u y ra k j o m ig a b evosita yuboriladi. 
B u n i r e tr o g ra d p iy elogra fiya dey ilad i. B u n d a n ta s h q a r i, k o n tra s t 
m o d d a l a r n i v e n a g a , p e r o r a l t o ‘g ‘ri i c h a k k a y u b o r i s h , a jr a tis h
p iyelografiyasi d e b a ta la d i. Bu usul k o n tr a s t m o d d a l a r n in g b u y ra k
orqali ajralishiga asoslangan. K o ‘p in c h a v ena orqali piyelografiya qilish 
yoki u ro g r a fiy a d e b a ta lu v c h i tek sh irish usuli qoMlaniladi. B a ’zi 
re to g ra d piyelografiyada k o n tra st suyuqlik o ‘rniga kislorod yoki havo 
yuboriladi. T ek sh irish n in g bu usuli p n evm opiyelografiya d e b ataladi.
H o z irg i v a q t d a u r o lo g iy a d a k o n t r a s t m o d d a l a r sifatida, aso sa n , 
y o d p r e p a r a tl a r i q o M laniladi (s e r g o z in , k a r d io t r a s t , tr iy o tr a s t) . 
R etro g ra d piyelografiyada s e rg o zin n in g 10—40 % li eritm asi, venaga 
y u b o ris h d a esa 40 % li eritm asi qoMlaniladi. K a rd io trast va triyotrast 
35— 70 
%
li e r itm a h o lid a 20 m l.d a n ven a g a yuboriladi. Piyelografiya 
o v q a t d a n o ld in oMkaziladi. T e k s h ir is h d a n b ir k u n o ld in k e c h q u r u n
va tek sh irish oM kaziladigan k u n i e rta la b b e m o r g a to z a lo v c h i h u q n a
qilin ib , 2 — 3 ta b le tk a k a r b o le n ichiriladi. S o ‘ng k a te te r sistoskop 
y o r d a m i d a siydik yoMiga kiritiladi va b u y ra k j o m ig a c h a yetk az ila d i, 
s h u n d a n s o ‘ng sisto sk o p o lin ib , k a te te r e sa b e m o r re n tg e n x o nasiga 
o M k a z il a y o tg a n v a q t d a t u s h i b k e t m a s l i g i u c h u n l e y k o p l a s t i r
y o r d a m i d a s o n n i n g c h a p t o m o n i g a yopish tirilib q o ‘yiladi. R e n tg e n
k a b in e tid a t a n a h a r o r a t i g a c h a isitilgan 7 — 10 m l k o n tr a s t m o d d a
sh p ris y o r d a m i d a k a te te r o rq a li y u b o rila d i va tasviri olin ad i.
V e n a o r q a li p iy e lo g ra fiy a o M k a z ilg a n d a y a n g i ta y y o r l a n g a n
s e r g o z in n in g 40 % li e ritm a s i t a n a h a r o r a tig a c h a isitilib, b e m o r n i n g
tirsak venasiga a s ta - s e k in y u borila boshlaydi. B irinchi surat k o n tra st 
m o d d a y u b o r i l g a n d a n 7 — 8 m i n u t o M g a c h , k e y i n g i l a r i e s a
b u y r a k l a r n i n g a jr a tis h x u s u s iy a tig a q a r a b , 15— 20 yoki 2 5 —45 
m i n u t oMgach olin ad i.
E l e k t r o k a r d i o g r a f i y a - E K G , f o n o k a r d i o g r a f i y a - F K G ,
o ssillo g r a fiy a , b a l l i s to k a r d i o g r a f iy a — B K G , e x o k a r d io g r a f iy a ,
k o ro n a g ra fiy a , k a p illa ro s k o p iy a , y a ’ni y u r a k - q o n t o m ir la r tizim i 
kasalliklarida qoM laniladigan q o ‘s h i m c h a tek sh irish usullari darslik- 
n in g tegishli b o b id a batafsil y o ritilgan.