|
8 .4 . 0 4tkir diffuz glomerulonefrit ( o ‘tkir nefrit)
Buyrak jo m c h a la r i, q o n to m irla rin in g yalligNanishiga o ‘tkir
diffuz glom erulonefrit deyiladi, u infeksion — allergik kasalliklar
turkumiga kiradi.
Etiologiyasi:
s tr e p to k o k k infeksiyasi; y u q o ri n a fa s y o ‘llari
kasalliklari; faringit, laringit, traxeit, angina; revm atizm , skarlatina
(qizilcha), pnevm oniya, septik endokardit; yuqum li kasalliklar -
gripp, qizam iq, terlam a, difteriya, sepsis; kuchli sovqotish; aller-
giya; yuqoriga ko'tariluvchi infeksiya.
254
Klinikasi.
Kasallik t o ‘satdan boshlanadi, u m u m iy lohaslik, nafas
qisishi, bosh o g ‘rig‘i, bosh aylanishi, ta n a h a rora tining k o ‘tarilishi,
k o ‘ngil aynishi, qusish, hansirash, shish, bel sohasida og ‘riq, siydik
ajratish kam ayishidan shikoyat qiladilar.
B em or k o ‘zdan kechirilganda, terisining rangi sianotik tusda
uchganligi, teriosti kletchatkasining shishganligi aniqlanadi. Shish
yuzda, belda, q o rin n in g old devorida va o y o q - q o ‘llarda b o ‘ladi.
Shish j u d a tez, b a ’z an bir n e c h a soat ichida paydo b o ‘lib, ju d a
katta hajm gacha yetadi.
Arterial bosim k o ‘tariladi, yurak urishi tezlashadi, yurak s o h a
sida og ‘riq b o ‘ladi, c h a p q o rin c h a gipertrofiyalashadi. T o m ir urishi
ta ra n g , sekin. U c h asosiy belgi, y a ’ni shish, q o n b o sim in in g
k o ‘tarilishi, siydikda oqsilning paydo b o i i s h i
asosiy xarakterli
xususiyatlardan biri hisoblanadi.
0 ‘tkir nefrit ay rim hollarda og ‘ir o ‘tadi. Buyrak eklampsiyasi
avj oladi. Eklam psiya xuruji q o n bosim ining birdaniga k o ‘tarilishi
b o ‘lgan b e m o rla rd a paydo b o ‘ladi. B e m orning badani shishgan
b o ‘ladi. M uskullar tonik va klonik qisqaradi, bad a n taranglashadi,
m uskullar uc h ib tu ra d i, k o ‘zlari g ‘ilaylashadi, y o r u g ‘likni sez-
m a y d i, k o ‘z q o r a c h iq la r i kenga y g an b o ‘ladi, o g ‘z id a n k o ‘pik
ajraladi, b e m o r uzoq vaqt dovdiragan holatda b o ‘ladi, atrofdagilarga
loqayd qaraydi, atrof-sharoitni yaxshi seza olm aydi, harakatlari
sust b o ‘ladi.
Laboratoriya tah/i/i.
Siydik m iqdori kam ayadi — 700—400 ml.
A lbum inuriya — siydikdan oqsil ajralishi, gem aturiya — siydikdan
q o n ajralishi kuzatiladi.
Siydik rangi: q o ‘n g ‘ir, qizghm tir, g o ‘sht yuvindisiga o ‘xshash.
Siydikning solishtirm a og ‘irligi yuqori. B u n d a n tashqari, siydikdan
s i l i n d r l a r , e p i t e l i y h u j a y r a l a r i , l e y k o t s it la r t o p i l a d i . Q o n d a
leykositoz, E C h T tezlashadi.
Davolash.
Diyetoterapiya — 7-, 7a-, 7b-parhez. Ovqatlanish
tartibi 1 kunda 5 mahal. Osh tuzi, suyuqlik, go ‘sht cheklanadi, 2—3
kun sutkasiga 100— 150 gr qand kunlari tayinlanadi. Ovqat, asosan,
baliq, tvorog, sut, tuxum oqi, sabzavot, m evalardan iborat b o ‘ladi.
Bem orlarni kasalxonaga yotqizish, yotish rejimini uzaytirish,
issiq palata h a m d a issiq o krinlarda yotqizish zarur, qattiq nafas
qisganda yostiqlar y o rd a m id a b e m o r gavdasining yuqori qismini
ba la ndroq qilib q o ‘yish kerak.
Bem orlarni davolashda shifokor k o ‘rsatmasiga b in o an quyidagi
dori vositalari ishlatiladi: an tib io tik la r (benzilpenitsillin natriy,
255
gentam itsin sulfat), yurak glikozidlari (strofantin
K,
korglikon),
glukokortikoid dori vositalari (prednizolon, gidrokortizon), diuretik
dori vositalari (furosem id, gipotiazid), gipotenziv dori vositalari
(dibazol, e n a m , klofellin).
Buyrak eklam psiyasi xu ru jid a ( k o m a ) y o r d a m k o ‘rsatishda
shifokor k o ‘rsatmasiga binoan, q o n chiqariladi, shunday qilinganda
to m irla rn in g qonga t o ‘liqligi kamayadi. B unda n tashqari, muskul
orasiga m agniy sulfat 5— 10 ml 25 % li eritmasi yuboriladi, bu
arterial bosim ning pasayishiga va suyuqlikning miya t o lqim asidan
oqib ketishiga im kon beradi. Xuruj takrorlanganda lyumbal punksiya
qilinadi. Eufillin 2,4 % — 10 ml to m ir ichiga 40 % — 10 ml glukoza
eritmasi bilan, laziks 4 0 —60 mg to m i r ichiga, dibazol 6—8 ml
0,5 % to m ir ichiga, rezerpin 1 ml — 0,1 % m uskul orasiga, n o -
shpa 2 % 2—3 ml m uskul orasiga, papaverin 2 % —2 ml muskul
orasiga yuboriladi. Oksigenoterapiya, xloralgidratli huqnalar qilinadi
(150 ml suvga 0 ,5 — 1,5 g).
F izio tera p ev tik da vo ch o ra la rid a n
— d i a t e r m i y a , p a r a f in ,
applikatsiyalar qilinadi.
Giyohlar bilan davolash.
Buyrak c h o y barglari ov q a td a n oldin
iliq d a m la m a 3,5:200,0 k o ‘rinishida yarim s ta k a n d a n kuniga 1—2
m ahal ichiladi. Ajgon (tm in) 30 t o m c h id a n kuniga 2 m ahal ichiladi
(siydik haydash m aqsadida), a njabor (y e rq o ‘noq) h a r ikki soatda
bir q o sh iq d a n ichib turiladi. Anjir dam la m a si ' / 2 s takandan kuniga
2—3 mahal ichiladi. L im o n o ‘t ovqatdan oldin ' / 2 stakandan 3 mahal
ichiladi.
Profilaktikasi.
0 ‘tkir nefritni oldini olish m aq sa d id a o ‘choqli
infeksiya (angina, laringit, faringit, gingivit), surunkali va yuqum li,
yallig‘lanishga olib keladigan kasalliklarning oldini olish, barvaqt
aniqlash va davolash lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: |
