|
4 .2 6 . 0 ‘n ikki barmoqli ichak suyuqligini tekshirish
(duodenal zondlash)
D u o d e n a l suyuqlik ichak shirasi, o ‘t, m e'd a o s ti bezi shirasi,
pilorus orqali o ‘n ikki ba rm oqli ichakka o ‘tgan m e ’da shirasi va oz
m iqdordagi shilliqdan iborat.
B a’zi kasalliklarda duo d e n a l suyuqlikka q o n , yiring, shilliq,
n o rm a l tarkibidagi o ‘t va m e ’daosti bezi shirasi va h.k. aralashgan
b o i a d i . 0 ‘n ikki ba rm oqli ichak suyuqligini tekshirish m u h im
diagnostik aham iyatga ega. U ni olish u c h u n du o d e n a l z o n d d a n
foydalaniladi, bu zond 1,5 m uzunlikdagi ingichka rezina naychadan
iborat, uning oxirida metall oliva b o i a d i . Olivadagi teshik orqali
suyuqlik o s o n lik bilan z o n d ichiga kira oladi. O liva q a y e rd a
joylashganligini bilish uchun zondda uchta belgi bor. Ularning birin-
chisi olivadan 40 sm na rid a b o i i b , u kurak tish lard a n m e ’da
kardiasigacha b o i g a n masofani ko ‘rsatadi, ikkinchisi 56 sm narida,
y a ’ni kurak tishlaridan pilorusgacha, uchinchisi 70 sm narida,
y a ’ni kurak tishlaridan fater so‘rg ic h ig ac h a b o i g a n yerni ko ‘rsatadi.
Bu naycha o ‘n ikki barm oqli ichakka nahorga kiritiladi. Kiritishdan
avval z o n d n i qaynatish va h o i l a s h kerak.
D u o d e n a l z o n d n i kiritish tex n ik a si q u y id ag ic h a: b e m o r n i
o i q a z i b q o ‘yib oliva yuttiriladi, s o ‘ng yutish harakatlari bilan zond
birinchi belgigacha kiritiladi, s h u n d a n so‘ng b em orni yoshboshlatib
yotqizgan holda uning chanogN tagiga yostiq q o ‘yiladi va ikkinchi,
keyin uchinchi belgigacha yutish tavsiya qilinadi. Shu holatda be m o r
4 5 —60 m in u t b o l i s h i kerak.
M a ’lum vaqt ichida oliva m e 'd a peristaltikasi natijasida o ‘n ikki
ba rm oqli ichakka o ‘tadi. B em or kushetkada yonboshi ko ‘tarilib
yotgani u c h u n (yostiq q o ‘yilgani tufayli) m e ’da va o ln ikki barmoqli
ichakdagi suyuqliklar z o n d orqali probirkaga oqib tusha boshlaydi.
Agar z ond hali m e 'd a d a b o l s a , oqib c h iq q a n suyuqlik no rd o n
reaksiyaga ega b o i a d i , buni lakm us q o g ‘ozi y o rd am id a aniqlash
m u m k in (k o ‘k q o g ‘oz suyuqlikka tekkizilishi bilan qizaradi). Agar
z ond o ‘n ikki barm oqli ichakka o ‘tgan b o l s a , u n d a tiniq, sariq-
tillarangli, ishqoriy reaksiyadagi c h o ‘zilu v c h an suyuqlik c h iq a
boshlaydi (bu suyuqlikni k o ‘k lak m u s q o g ‘oziga tekkizilsa, u
qizarm aydi, lekin qizil lakm us q o g ‘oz k o ‘karib ketadi). Bu birinchi
porsiya o ‘n ikki ba rm oqli icha k d a n c h iq q a n b o i i b ,
A
porsiyasi
d e b ataladi. Agar o ‘t pufagidagi suyuqlik tekshirilm oqchi b o l s a ,
95
ichakka 2 0 —30 ml iliq 30 % li m agneziy sulfat eritm asi yoki
ilitilgan 100 ml p ro v a n m oyi yoki 30 ml 5— 10 % li p e p to n
eritmasi yuboriladi. O r a d a n 15—20 m in u t o ‘tgach, o ‘t pufagining
r e f le k to r qisqarishi va O d d i s fm k te r in in g o c h ilis h i o q i b a tid a
pufakdagi o ‘t chiqa boshlaydi va u 5 porsiya deb ataladi. U
A
po r-
siyasiga qaraganda ancha to ‘q va quyuq boMib, o ‘zida k o ‘p m iqdorda
o ‘t pigm entlarini tutadi. B unday o ‘t 30—40 ml ajraladi. O ra d a n
bir q a n c h a vaqt o ‘tgach, a n c h a tiniq o ‘t porsiyasi ajrala boshlaydi,
lekin u
A
porsiy a sig a n i s b a t a n t o ‘q r o q b o ‘ladi. Bu j ig a r d a n
ajralayotgan o ‘t b o ‘lib, jigar y o l la r id a n chiqadi va С porsiyasi
deb ataladi. S h u n d a n s o ‘ng z o n d ohistalik bilan c hiqarib olinadi.
0 ‘n ikki barm oqli icha k d a n olingan suyuqlikning avval rangi,
hidi, reaksiyasi, ferm e n tla ri, oqsil m o d d a la ri, p ig m e n tla ri, o ‘t
kislotalari aniqlanib tekshiriladi. U c h porsiyani ha m m ikroskopda
tekshirish kerak.
В
porsiyasida k o bp m iq d o rd a shilliq va leykotsitlarning boMishi
o ‘t pufagi y a llig la n g a n in i k o ‘rsatadi: shu e le m en tlarn in g С p o r
siyasida b o lis h i o bt y o ‘llarida yalliglanish jarayoni borligidan dalolat
beradi. Leykotsitlar va shilliqdan tashqari olingan porsiyalarda
eritrotsitlar, epiteliy hujayralari, xolesterin kristallari, lyambliyalar
va turli bakteriyalarni topish m u m k in .
* •
96
5-bob.
Do'stlaringiz bilan baham: |
