Ichki kasallikiar

15.9. Jigar sanchig‘ida shoshilinch yordam ko‘rsatish
Sabablari.
O lt - t o s h kasalliklari, jig a r yallig‘lan ish i, ji g a r sirrozi, 
o ‘t d i m la n is h i , y o g ‘li o v q a tla r n i k o ‘p is te ’m o l qilish, j i s m o n i y
z o ‘riqish, spirtli ic h im lik la r n i k o ‘p iste ’m o l qilish.
Belgilari.
X u r u js im o n o g ‘riq, te z va k u ch li b o i a d i . O g ‘riq b ir 
n e c h a m in u td a n , b ir n e c h a so atg ac h a, g o h id a 2— 3 k u n g a c h a d a v o m
e ta d i. B e m o r q o ‘z g ‘a l u v c h a n b o i i b , rangi o q a r ib k e ta d i. S o v u q
t e r b ila n q o p l a n g a n b o i a d i .
X uruj v a q tid a b e m o r b e z o v ta la n a d i. H o la tin i o ‘z ga rtirib tu r a d i, 
k o ‘ngli a y n i b , o ‘tli q u s a d i , t a n a h a r o r a t i k o ‘t a r i l g a n b o i a d i ,
s o v q o ta d i, q o n d a leykositoz, ich q o tish i, b a d a n d a sariqlik k o ‘riladi. 
Q o r n i k a tta la sh ib , u n i n g m u sk u li ta ra n g la s h a d i. J ig a r k a tta la s h g a n , 
o g ‘riqli b o i a d i .
Yordam к о ‘rsatish:
1) tin c h lik , y o tish ta rtib i, issiq g re lk a q o ‘yish lo z im ;
2) a t r o p i n 0,1 % — 1 m l teri ostiga;
3) p a p a v e r in 2 % — 2 ml te ri ostiga;
4) platifillin 0 ,2 % — 1 m l teri ostiga;
5) n o - s h p a 2 % 2 — 3 m l m u s k u l orasiga;
364

---

6) m o r f in 1 % — 1 ml teri ostiga; p a n t o p o n 2 % — 1 m l teri 
ostiga;
7) fe n ta n il 0 ,2 5 % — 1— 2 ml m u s k u l orasiga;
8) g lu k o z a 5 % , 40 % —2 0 ml t o m i r ichiga;
9) p r o m e d o l 1 % — 1 ml teri ostiga.
15.10. Jigar komasida shoshilinch yordam ko‘rsatish
Sabablari.
0 ‘tk ir virusli g e p a tit, jig a r sirroz i, z a h a rli m o d d a l a r
va m a h s u l o t la r d a n z a h a rla n is h .
Belgilari.
B e m o r q o ‘z g ‘a l u v c h a n b o i i b q o la d i, u y qusizlik, b o s h
og ^ rish i, q u s i s h , t a n a h a r o r a t i n i n g k o ‘t a r i l i s h i , d a r m o n s i z l i k ,
lo haslik, is h ta h a p asa yishi, ta x ik a rd iy a , b a d a n sarg‘ayishi, o g l z d a n
ji g a r h id i k elish i, b o ‘g ‘in r e f le k s la rin in g p a sa y ish i. S iy d ik t u t a
bilmaslik. Kasallik avj o lg a n d a , q o n bosim i pasayadi, k o ‘z q o r a c h i g l
y o ru g ‘d a o ‘zgarmaydi.
P u ls n o te k is , b e m o r l a r q a ttiq u y q u g a — b e h u s h lik h o la tig a
tu s h a d ila r . Bu p a y td a b e m o r n i n g n afas olishi te z la s h a d i, nafasi 
K u s s m a u l yoki C h e y n - S t o k s h o l a t i d a , y u r a k to v u sh la ri b o ‘g ‘iq 
b o i a d i . R aylarda a n iq la n a d ig a n reflekslar yo^qoladi, m a rk a z iy asab 
s is te m a s i z a h a r l a n g a n d a y u z a g a k e la d ig a n , o ‘z g a rg a n reflekslar 
p a y d o b o i a d i .
Yordam к о 'rsatish.
1) g lu k o z a 10 % — 500 m l, in su lin 12 Т В t o m i r ich ig a t o m c h i
u su lid a y u b o rilad i;
2) p r e d n iz o l o n 60 m g t o m i r ichiga;
3) g lu ta m in li kislo ta 1 % 30 m l t o m i r ichiga;
4) a s k o r b in a t kislota 5 % — 5 ml m u s k u l orasiga;
5) x o lin x lo rid 20 % —2 0 m l, g lu k o z a 5 % — 200 ml q o ‘shib 
t o m i r ich ig a t o m c h i u su lid a;
6) k o k arboksilaz a 3 0 0 —500 m g / s u t k a 100 m g.ga 200 ml 5 % li 
g lu k o z a q o ‘sh ib , su tk asig a 4 m a r t a t o m i r ichiga;
7) A T F 1 % — 2 m l m u s k u l o ra sig a su tk asig a 2 m a rta ;
8) vikasol I % — 1— 2 ml m u s k u l ora sig a 2 m a rta ;
9) in su lin 4 — 5 Т В m u s k u l orasiga;
10) t i a m in b r o m i d 3 % — 3 —4 ml yoki 6 % — 1—2 ml m u sk u l 
o r a s i g a , p i r i d o k s i n g i d r o x l o r i d 5 % — 2 m l t o m i r i c h i g a ,
s i a n o k o b a l a m i n 500 m g m u s k u l orasiga;
11) g e m o d e z 4 0 0 m l t o m i r ichiga a sta - s e k in ;
12) s e d u k s e n 0 ,5 % — 2 ml m u s k u l o ra siga yub o rilad i.
365

---

15.11. Ichak sanchig*ida shoshilinch yordam ko‘rsatish
Sabablari.
A sab va b o s h q a a ’z o l a r kasalliklari s a b a b boMishi 
m u m k i n . 0 4 ajralishi, m e ’d a o s ti bezi s u y u q lig in in g k a m ajralishi, 
ic h a k la r d e v o r in in g b u zilishi, allergiya va b o s h q a h a z m o rg a n la ri 
s iste m asi kasalliklari o q i b a t i d a kelib c h iq a d i.
Belgilari.
Q o r i n d a x u r u js im o n o g ‘riq p a y d o b o ‘ladi. O g l riq b ir 
n e c h a m i n u t d a n , b ir n e c h a s o a tg a c h a d a v o m e ta d i. K e y in c h a lik
o g ‘riq k u c h a y ib , b u t u n q o r in s o h a sin i egallaydi. O g ‘riq q o r i n n i n g
y o n to m o n la r i g a , q o r i n n i n g pastki q a v a tig a va bel s o h asig a o ‘tadi. 
K o ‘p i n c h a o g ‘riq n i o ‘tk ir a p p e n d its it, m e 'd a yarasi h a m d a xolesistit 
b i l a n a l m a s h t i r i l a d i . B e m o r q o r i n n i n g d a m b o ‘lishi y o k i ich
k e tishidan shikoyat qiladi. Ich ketishi k o ‘p i n c h a n o n u s h t a d a n s o ‘ng 
boshlanadi.
Yordam к о ‘rsatish:
1) a t r o p i n 0 , 5 — 1 m l 0,1 % teri ostiga;
2) p r o m e d o l 1 % — 1 m l teri o stiga, p a n t o p a n 2 % — 1 ml teri 
ostiga, m o rfin 1 % — 1 m l teri ostiga;
3) a n t i p i r i n 0 , 2 5 1 s h a m c h a d a n ( s v e c h a ) t o ‘g ‘ri i c h a k k a
yuboriladi. B e llo d o n n a ekstrakti 0 ,015 k u n ig a 3 m a h a l;
4) n o - s h p a 2 % —2 — 3 m l m u s k u l orasiga;
5) platifillin 
2 % — 1 ml teri ostiga;
6) p a p a v e r in 2 % — 2 m l teri ostiga;
7) m e ta ts in 0,1 % — 1 ml m u s k u l orasiga;
8) x lo r d iz e to k s id 0 ,005 b ir ta b le tk a d a n 2 — 3 m a r ta ;
9) d ia z e p a m 0 ,005 b i r t a b le tk a d a n 1— 2 — 3 m a rta ;
10) trio k s a z in 0 ,3 b ir ta b l e t k a d a n k u n ig a 2 m a r ta ;
11) v a le ria n 2 0 — 30 t o m c h i k u n ig a 3 m a rta ;
12) issiq v a n n a , p six o te ra p iy a , d iy e to te r a p iy a ( p a r h e z qilin a d i).