Ichki kasallikiar

11.2. Revmatoid artrit
B u k a s a llik i n f e k s i o n - a l l e r g i k k a s a ll i k l a r g u r u h i g a k ir a d i. 
R e v m a to id ar tr itd a , aso sa n , b o ‘g ‘in biriktiruvchi t o bq im a s in in g y al- 
lig‘lan ish i b ila n k e c h a d i. R e v m a to id a r tr itn in g kelib c h iq is h s a b a b - 
lari a n iq la n m a g a n .
E tiologiyasi.
K a s a l l i k n i n g r i v o j l a n i s h i d a v i r u s i n f e k s i y a s i ,
s tr e p to k o k k
В
g u r u h i , m i k o p la z m a rol o ‘y n a y d i; irsiy om illar; 
s o v q o tish , j a r o h a t l a r kasallikni rivojlanishiga sab a b boMadi; kasallik 
kelib c h iq is h id a ta s h q i o b - h a v o , m e h n a t , t u r m u s h ta rz i, ic h k i- 
jin s iy y o g ‘ m o d d a l a r a lm a s h in u v i h a m d a e n d o k r i n o m ill a r n i n g
a h a m iy a ti katta.
Klinikasi.
X a sta lik a s ta - s e k in , b a ’z id a o ‘tk ir b o s h la n a d i. A n ­
g in a , g rip p va b o s h q a k a sa llik la rd a n
10— 15 k u n o ‘tg a c h xuruj 
qiladi. B o ‘g i n l a r sh ish ib , o g briq p a y d o b o i a d i . T a n a h a r o r a ti 39°C 
g a c h a k o i a r i l a d i . Y urish q iy in la sh ad i, b o ‘g i n d a n qirsillagan tovush 
c h i q a d i . B o ‘g i n l a r u s h la b k o ‘r ilg a n d a issiq, q i z a r g a n , h a r a k a ti 
k esk in c h e g a r a la n g a n . S h ik a s tla n g a n b o ‘g i n l a r s o h a s id a m u s h a k -
l a r n i n g atro fiy a si t e z r iv o jla n a d i. M a i u m v aq t o i g a c h , aksari 
so v q o tish , y u q o ri n afas y o i l a r i k atari, c h a r c h a s h k a b ila r d a n s o ‘ng 
x u d d i o ‘s h a yoki ilgari s h i k a s t l a n m a g a n b o ‘g i n l a r d a p o lia rtrit 
retsidivi y u z b e ra d i.
S u r u n k a li t u r i d a (a n k ilo z ) b e m o r l a r d a b o ‘g i n l a r n i n g buralishi 
v a c h iq ish i b ila n t o b o r a a n k ilo z la n is h a lo m a tla r i a n iq k o ‘rinadi. 
M u s h a k la r va teri keskin atrofiyaga u ch ray d i. B o ‘g ‘inlarda ogTiqlar, 
d e f o rm a ts iy a , k o n t r a k t u r a (a n k ilo z ) , b e m o r l a r n i n g d u r u s t h a r a k a t 
qila olmasligi bilan birga, d a v o m etad ig a n tu r g ‘u n o ‘zgarishlar p a y d o
b o ia d i.
B o bg ‘i n l a r n i p a y p a s l a b k o ‘ris h o g ‘r i q q a s a b a b b o i a d i v a
b o ‘g ‘in l a r b o ‘sh lig ‘id a s u y u q lik b orligiga xos b elgilarni to p is h g a
i m k o n b e ra d i. R e v m a to id o ‘z rivojlanish d a v r in in g b o s h la n is h id a
313

---

46-rasm.
R e v m a t o i d t i r s a k .
r e v m a tik p o lia rtitg a b iro z o ‘x sh a y d i, a m m o u c h u v c h a n x a ra k te rg a
ega e m a s , re v m a tiz m d a g i kabi y u r a k n i z a r a r la n tir m a y d i.
R e n t g e n t d a b o ‘g ‘in tirq ishi n in g t o ra y ib qolganligi, k a f t- b a r m o q
b o lg ‘i n l a r i d a s u y a k l a r n i n g o ‘r n i d a n c h i q i b , b a r m o q l a r n i n g t a s h ­
q a r i — u l n a r to m o n ig a q iyshayib qolganligi q a y d q ilin a d ik i, b u n in g
n atijasid a q o ‘l p an jala ri m o rj k u ra k la rig a o ‘x sh ab q o la d i, suyak 
t o ‘q im a sid a e k z o sto z la r - o ‘siqlar va u z u r la r - yeyilib k etgan jo y la r, 
su y a k c h iq iq la ri, a n k ilo z la r k o lrin ib tu rad i.
Laboratoriya tahlili.
E ritro tsitla r c h o ‘kish tezligi 60 m m / s o a t ,
leykositoz, keyinchalik ley kopeniya a n e m iy a kuzatiladi. Eozinofillar, 
lim fo tsitla r m iq d o ri k a m a y g a n . R e v m a to id p o lia rtrit b ila n o g brigan 
b e m o r q o n i d a g i p e r g a m m a g l o b u l i n e m i y a b o r l i g i , f i b r i n o g e n
m iq d o ri k o ‘p ayib qolganligi a n iq la n a d i. j'-r e a k tiv oqsiliga q o ‘yilgan 
reaksiya m u s b a t b o ‘lib c h iq a d i.
Davolash.
S u ru n k a li s t r e p to k o k k infeksiyasi o ‘c h o q la r in i a n i q ­
lash va s a n a tsiy a qilish u c h u n i m m u n o l o g i k re a k tiv lik k a , s h u -
n in g d e k , b o ‘g fin lard a g i m a h a lliy ja r a y o n g a t a ’sir e tis h , fu n k sio n al 
h a r a k a t te ra p iy a sin i q o ‘llash kerak.
K asallik x u ruj q ilg a n d a o rg a n iz m d a g i i m m u n o ‘zgarishlarini 
b o s i s h m a q s a d i d a r e v m a t i z m g a q a r s h i v o s i t a l a r q o f i l a n i l a d i
(a setilsa litsila t k islo ta , b u t a d i o n , i n d o m e t a t s i n ) . K o r t ik o s te r o id
314

---

p r e p a r a tla r id a n p r e d n iz o l o n , d e k s a m e t a z o n ishlatiladi. Bu d o r ila r
b o ‘g ‘in ichiga h a m yuborilish i m u m k in .
T a r k ib id a o ltin b o ‘lg an p r e p a r a tl a r d a n k riz a n o l q o ‘llaniladi.
Fizioterapevtik davo.
A g a r k o m b in a ts iy a q ilin g a n d a v o c h o r a -
la rid a n b e m o r a h v o li sezilarli d a r a j a d a y a x s h ila n m a s a , b o ‘g ‘in, 
bel orq a li b ir n e c h a m a r t a u ltra b in a f s h a n u r l a r b ila n (kvars la m p a
y o r d a m i d a ) n u r l a n t i r i s h m a q s a d g a m u v o f i q d i r , y e n g i l issiq 
m u o l a j a l a r ( tu n g i isitu v c h i k o m p r e s s l a r , so llu k s) q ilish tavsiya 
etiladi. 20— 30 m i n u t d a n parafm li applikatsiyalar, balchiqli a p p lik a - 
tsiyalarni k u n o r a q a b u l qilinadi.