Ichki kasallikiar

1 0 .4 .3 . M ik se d e m a
M i k s e d e m a « s h i l im s h i q s h is h » d e m a k d i r . K a sa llik a s o s id a
q a l q o n s i m o n b e z fu n k s iy a s in in g y e tis h m o v c h ilig i y o t a d i , y a ’ni 
tiro k sin g o r m o n i n i n g yetishm asligi natijasida kasallik p a y d o boMadi. 
1873-yilda bu kasallik t o kg ‘risida birinchi m a rta G a llo tasvirlab bergan. 
K asallik 30—60 y o shlardagi k ish ila rd a u c h ra y d i. A y o lla r e rkaklarga
293

---

n is b a ta n 4 b a r a v a r k o lp k a sa lla n ad i. Bu kasallik k o kp i n c h a yo sh i 
o ‘tg a n a y o lla rn i k lim a k s d avriga t o ‘g ‘ri k e lm o q d a .
Etiologiyasi.
B ezni t r a v m a d a n s h ik a stla n ish i; q a l q o n s i m o n bez 
atrofiyasi; b ez n i b u t u n l a y o lib ta sh la sh ; q a l q o n s i m o n b e z n in g u z o q
m u d d a t l i g i p e r f u n k s i y a s i ; b e z n i n g b a ’z a n a t e r o s k l e r o z b i l a n
a l o q a d o r boMgan kasallik involutsiyasi; b e z n in g t u g ‘m a k a m c h ilig i 
v a g i p o f u n k s i y a s i ; e n d e m i k b u q o q ; a y r i m k a s a llik la r : z a x m ,
r e v m a tiz m , tif, sifilis k asa llig id a n k ey in ; q a l q o n s i m o n b e z h a r
xil n u r l a r d a n : r e n t g e n , r a d i o a k t i v y o d t a ’s i r i d a n k e y in kelib
c h iq a d i.
Klinikasi.
B e m o r l a r d a d a r m o n s i z l i k , u y q u c h a n li k , t e z c h a r ­
c h a s h , b o sh o g ‘rishi, q u l o q q a sh o v q in eshitilishi, b a d a n d a c h u m o l i
y u r g a n d e k s e z g in in g p a y d o b o i i s h i , b e l d a , b o ‘g ‘i n d a , o r q a d a
o g ‘riq, v a z n n in g o rtib b o rish i, p a r is h o n x o tirlik , n u t q n i n g b u zilishi, 
so v q o tish , ic h n in g q o tis h i kuza tilad i.
B u n d a n t a s h q a r i , y u z la r i s h i s h g a n , s h is h b a d a n v a o y o q -
qoMlarda h a m p a y d o b o i a d i . Y uz shishishi natijasida u q u ru q la sh a d i, 
k o ‘z l a r y u m i l i b , l a b l a r q a l i n l a s h i b k e t a d i , y u z i n i q o b s i m o n
rangsiz, xud d i q o tib q o l g a n d e k b o i a d i , k o ‘z n i n g a tro fi k e r ik k a n , 
b o ‘yin sohasi, e n sa c h u q u r c h a l a r i sh ish g a n ( 4 5 - r a s m ) . Terisi q u r u q
p o ‘st ta s h la b tu r a d i, te z in fe k siy a la n a d i, o ‘z ig a xos sh ishganligiga 
k o ‘ra, u n i b u r m a qilib y i g l s h qiyin.
O d a td a g i sh is h la rd a n farqli ra v ish d a b o s g a n d a , c h u q u r c h a hosil 
q ilm a y d i. Boshdagi s o c h la r o bz in in g yaltiroqligini y o ‘q o ta d i, tu sh ib
k e ta d i, q o s h l a r n i n g ta s h q i b o l i m l a r i t o ‘kilib ketishi x a r a k te rli,