Ichki kasallikiar

6 .6 .1 . M itr a l klapan yetish m o v ch ilig i
Etiologiyasi.
75 % i revm atizmdan kelib chiqadi. Revmokardit — 
end o k a rd it, m iokardit, perikardit, ateroskleroz, septik endo k a rd it, 
shikastlanish (travm a olish), sepsis, zaxm.
172

---

Kasallikni rivojlanish m exanizm i — sog‘lom odam larda boMma- 
q o rin c h a teshigi zich yopiladi, s huning u c h u n q o n n in g ham m asi 
chap qorinchadan aortaga chiqadi. Mitral klapan yetishmovchiligida 
esa, m asalan, diastola vaqtida c h a p b o l m a c h a d a n chap qorinchaga 
60 ml q o n tushgan b o ‘lsa-yu, c h a p q o rin c h a sistolasi vaqtida c h a p
b o l m a c h a g a 10 ml q o n qaytib o ‘tgan b o blsa, u vaqtda keyingi 
diastolada c h a p b o ‘lma o ‘ziga o ‘pka venalaridan o ‘tgan qonni, ya’ni 
70 ml q o n n i beradi.
C h a p boM machada m e ’yordagidan k o ‘proq q o n turishi undagi 
bosim ning k o ‘tarilib ketishiga olib keladi, s huning natijasida uning 
muskullari gipertrofiyalanib, b o lshligli kengayib ketadi. Keyinchalik 
ko ‘p z o ‘r kelaverishi natijasida c h a p q o rin c h a h a m tobora k o 'p ro q
q o n olib turgani u c h u n gipertrofiyalanib, b o ‘shlig‘i kengayadi. Shu 
bilan birga, aorta klapani h a m borib-borib shikastlanadi.
Klinikasi.
Yurak dekompensatsiyasi yo ‘q paytlarda bem orlar hech 
n arsadan nolim aydilar. Ularni jism o n iy ish vaqtida kuchayadigan 
nafas qisishi, yurak o ‘ynashi, b a ’za n yurak sohasida yoqimsiz, 
ko ‘ngilsiz xislar, sezgilar yoki o g briqlar bezovta qiladi. Bundan 
tashqari, bem o rlar kechga yaqin oyoqlarida shish paydo boMishidan 
shikoyat qilishadi.
K ichik q o n aylanishi d o ira s id a q o n d im la n is h i natijasida, 
jism oniy ish vaqtida, keyinchalik esa tinch turganda h a m hansirash, 
yurakni tez urishi, nafas qisishi kuchayadi. Bem orning holati quruq 
y o btal, b a ’zida balg‘a m ajralishi bilan xarakterlanadi. Balg^ami qonli 
boMadi.
O ’ng b o lm a c h a - q o r in c h a yetishmovchiligi oqibatida shish paydo 
boMadi, jigar kattalashadi. Bem orlar ko ‘zdan kechirilganida k o ‘rinib 
tu ra d ig a n shilliq p a rd a la r in in g k o ‘karib q o lg an i, o y o q la rin in g
kerkib turgani seziladi. Yurak sohasi ko lzdan kechiriladigan b o i s a , 
y u r a k u c h in i n g zarbi k o ‘r in ib tu ris h i m u m k i n , y u ra k sohasi 
p a lpatsiya q ilin g a n id a pulsatsiya k u c h a y ib , ta rq a lis h m ay d o n i 
kengayib qolgani k o ‘rinadi.
Eshitib koYilganda yurak uchi sohasida susaygan birinchi to n va 
c h a p q o ltiq o s ti sohasiga o i a d i g a n sistolik shovqin eshitiladi. Yurak 
asosi ustida o ‘pka arteriyasi tepasida ikkinchi to n aksenti topiladi. 
Puls t o l a , ritmik, odatdagi tezlikda va taranglikda b o i a d i . Arterial 
bosim o ‘zgarm ay qoladi.
Yurakni rentgenologik
yo1 bilan tekshirish arzimas darajadagi 
m itral k la p a n y e tis h m o v c h ilig id a h a m e n d i c h a p b o l m a n i n g
kattalashib qolganini k o ‘rsatib beradi.
173

---