Ichki ishlar idoralari xodimlarining

«Avtoritetlar». Bular jinoyatchi unsurlar o‘rtasida katta obro‘- e’tiborga ega bo‘lgan professional jinoyatchilar hisoblanib, «qonundagi o‘g‘rilar»dan keyin turuvchi toifani tashkil qiladi.
Bu toifadagi jinoyatchilar ham ikki guruhga ajraladi. Birinchi guruhdagilarga «qonundagi o‘g‘rilarga» yaqin bo‘lgan, ular bilan bevosita bog‘langan «avtoritetlar» kirsa; ikkinchi guruhdagilarga o‘zlarining moddiy imkoniyatlariga ko‘ra mustaqil bo‘lgan «avtoritetlar» kiradi. Bu
«avtoritetlar»ning o‘z odamlari, qo‘riqchilari, maslahatchilari bo‘ladi. Bunday «avtoritetlar» odatda qallob, tamagir bo‘ladilar va «qonundagi o‘g‘rilar» ular bilan hisoblashish, kelishishga majbur bo‘ladilar.
«Avtoritetlar» «qonundagi o‘g‘rilar» amal qiladigan axloqiy qoidalar, burch va vazifalarni deyarli bajarsalar-da, biroq ba’zi jihatlari bilan ulardan farq qiladilar. «Avtoritetlar» o‘g‘rilar yig‘inini chaqirishga, ozodlikdan mahrum etish joylarida umumiy pul jamg‘armasini tashkil qilish yoki undagi mablag‘ni sarflash, o‘g‘rilar yig‘inida hal qiluvchi ovoz bilan qatnashish, «qonundagi o‘g‘ri» vakolatlaridan foydalanib, har xil qarorlar qabul qilish, sudyalik funksiyasini bajarishga haqli emasdirlar.
«Ishbilarmonlar», «sexoviklar». Bu guruhdagilarga iqtisod sohasida va xo‘jalik yuritishda jinoyat sodir etganlar kiradi. «Ishbilarmonlar»ga olibsotarlar, mansabdor jinoyatchilar, talon-toroj qiluvchilar,
«valutachilar» kirsa, «sexoviklar»ga xususiy tadbirkorlik bilan yashirincha shug‘ullanib, davlat hisobidan o‘tmagan holda mahsulot ishlab chiqaruvchi jinoyatchilar kiradi. Nima bo‘lganda ham mahsulot ishlab chiqarish va tezlikda sotib, katta foyda olish ularning asosiy qonuni hisoblanadi.
«Qimorbozlar». Bular qimor o‘yinlari bilan shug‘ullanuvchi professional jinoyatchilar bo‘lib, bu toifadagi jinoyatchilar firibgarlar faoliyatining davomchilari sifatida kelib chiqqan. Ularning asosiy vazifalaridan biri jinoyatchilar dunyosining pul jamg‘armalarini to‘ldirish hisoblanadi.
«Tilyog‘lamachilar». Bular jinoyatchilar dunyosining eng pastki tabaqasiga mansub jinoyatchilar jumlasiga kirib, o‘g‘rilar boshliqlarining xizmatkorlari vazifasini bajaradilar, ya’ni ularning har xil topshiriqlarini bajaruvchi mayda jinoyatchilar hisoblanadilar. «Tilyog‘lamachi», masalan,




¹ Qarang: Гуров А.И. Профессиональная преступность: прошлое и современность. – М.: Юрид. лит., 1990. – С. 175-176.
chaqimchilik, vositachilik, aloqachilik, pul mablag‘larini yig‘ish kabi vazifalarni bajaradi. «Tilyog‘lamachi» ozodlikda bo‘lganida o‘zlari jinoyatchi guruhlarga boshchilik qilishi, o‘z odamlariga ega bo‘lishi mumkin, biroq «avtoritet»ga qat’iy bo‘ysungan holda ish ko‘radi, qamoqxonalarda esa xizmatkorlik vazifasini o‘taydi.