Ibtidoiy jamiyat tarixi

ОRINYAK MADANIYATI - G“аrbiy Yevrоpаdаgi so“nggi pаlеоlit dаvri mаdаniyati. Frаnsiyadаgi (Yuqоri Gаrоnnа dеpаrtаmеnti) Оrin“yak (Аurignak) g“оri nоmidаn оlingаn. Оrin“yak madaniyatidа tаsviriy sаn“аtning eng qаdimiy turi hаykаltаrоshlik pаydо bo“lgаn. Оrin“yak madaniyatining ilk dаvridа yormа tехnikа tаkоmillаshgаn. Ushbu dаvr оdаmlаri hоzirgi zаmоn оdаmi tipigа (Hоmo Sapiens) tеgishli bo“lgаn.
OBIRAHMAT G`ORI - Muste madaniyatiga oid qadimgi manzilgoh. Toshkentdan 100 km shimoli-sharqda, Ko“ksuv tizmasi etagidagi Paltovsoyning o“ng qirg“og“ida joylashgan. Obirahmat g“orini A.R.Muhammadjonov va S.K.Nasriddinov topgan (1962-yilda). R.H. Sulaymonov tekshirgan. Obirahmat g“ori keng yoysimon shaklda bo“lib, eni 20 m dan ortiq; u quruq va yorug“, sharqiy chekkasidagi qiyadan chuchuk suvli shalola oqib tushadi. G“orning og“zi janub tomonga qaragan. Obirahmat g“orida uzoq vaqt davomida hosil bo“lgan 21 madaniy qatlamning umumiy qalinligi 10 m. Obirahmat g“oridan nayzasimon qurollar, nukleuslar, turli xildagi tosh keskichalr, ponasimon qurollar, bigizlar topilgan. Topilmalar O“rta Osiyoda tosh davrining eng boy kolleksiyalaridan birini tashkil qiladi.
OBISHIR G`ORLARI - mezolit davriga oid g“orlar. Farg“ona viloyati hududidagi So“x daryosining qadimgi o“zani Obishir soyning o“ng qirg“og“ida joylashgan. O“zbekiston Fanlar Akademiyasi Tarix va arxeologiya inistitutining Farg“ona paleolit otryadi 5 ta g“orni tekshirgan (1966-yilda). Obishir-1 va Obishir-5 da qazish ishlari olib borilgan. Ularning sanasi mil. avv. 8 mingyillikka oid. Obishir-1 ning eni 25,5 m bo“lib, balandligi 12. G“ordan tosh qadama pichoqlar, mikroplastinkalar, parmalar, bigizlar, qirg“ichlar, nukleuslar topilgan. Obishir-5, Obishir-1 dan 200 m g“arbda. Uning eni 8 m, balandligi 10 m. G“orda 3 madaniy qatlam mavjud. Quyi qatlam antik davrga oid, qalinligi 1-1,20 sm. Undan so“ng qalinligi 30- 40 sm lik mezolit davriga tegishli qatlam boshlanadi, unda tosh qurollar va hayvon suyaklari ko“plab uchraydi. Uchinchi qatlam ham shu davrga taalluqli bo“lib, qalinligi 3-4 m. Bu yerda tosh qurollar nisbatan ancha kam. Obishir-5 g“ori yashash uchun qulay bo“lganligidan unda qadimda odamlar yashagan.
OLDUVOY (Olduvay, Oldoway) – 1959-yilda amerikalik arxeolog Luis Liki tomonidan topilgan Sharqiy Afrika (Tanzaniya)dagi dara. L. Liki bu yerdan zinjantrop odamining bosh suyagi bilan birga mayda hayvon suyaklari, to“ng“iz, antilopa suyaklari va tosh qurollarini topdi. Zinjantrop avstrolipiteklar oilasining eng qadimgi vakili bo“lib, u 1,5 - 2 million yil avval yashagan. Olimlar zinjantropga «Homo habilis» - «Ishbilarmon odam» deb nom berganlar. Chunki u eng sodda mehnat qurollarini yasay olgan, ya“ni toshni-toshga urib mehnat qila boshlagan.