Ibrayi'm Yusupov ha'm To'lepbergen Qayi'pbergenovtin' 88 ji'lli'q yubeleyinin' bag'darlamasi'

1-baslawshı.”Yar sen qal endi” dep hosh hawaz Esjan,
Japaq baqsı gúrlep dáryaday tasqan,
Búgin kórdim Genjebaydıń qolında,
Jańla duwtar qáne jańadan yoshlan!
7-b klass oqıwshısı Saliyev Timur “Zamanı bolar”


2-baslawshı. Náwbet, jazıwshı Tólepbergen Qayıpbergenovtıń “Qaraqalpaqnama” romanı-essesinen saxnalıq kórinis. Márhamat, 5-klass oqıwshılarınıń atqarıwında.
2-baslawshı.Kel súyiklim, baǵ seyiline barayıq,
Baxıttıń baǵında anar gúlledi,
Basqa jemislerdiń miywası bayıp,
Gúl tókken waǵında anar gúlledi
.
Kelesi náwbetti, 7-b klass oqıwshıları atqarıwında “Baǵ seyili” atlı ayaq oyınına beremiz. Márhámat kórip tamashalań!
1-baslawshı.”Yar sen qal endi” dep hosh hawaz Esjan,
Japaq baqsı gúrlep dáryaday tasqan,
Búgin kórdim Genjebaydıń qolında,
Jańa duwtar qáne jańadan yoshlan!
Márhamat, náwbetti 8-a klass oqıwshılarınıń atqarıwında Ibrayım Yusupovtıń”Berdaqtıń duwtarı” atlı qosıǵına beremiz.
2-baslawshı. Náwbet, jazıwshı Tólepbergen Qayıpbergenovtıń “Qaraqalpaqnama” romanı-essesinen saxnalıq kórinis. Márhamat, 5-klass oqıwshılarınıń atqarıwında.
2-baslawshı Sawir waqta minsem Mashua tawına
Kúldi kúndıǵistan tańnıń juldızı,
Gúmis bulaqlardıń shoq qaynawında
Seni iske saldı Ámiwdiń qızı.
Endigi náwbetti 8-b klass qızları atqarıwında “Qız jılwası” ayaq oyınına beremiz.
2-baslawshı Tawıstay taranǵan Tashkent qızları,
Doslıq izzetlerin kórsetti maǵan,
Eski doslarımday kúlisip bári,
Jaydı aldıma studentlik dástúrxan.
Kelesi náwbet 7-a klass oqıwshısı Qunnazarov Orazniyaz atqarıwında Ibrayım Yusupovtıń “Meniń jigit waqtım, seniń qız waqtıń” atlı qosıǵına beremiz. Márhamat tıńlap zawıqlanıń.
2-baslawshı Náwbet jazıwshı Tólepbergen Qayıpbergenovtıń “Mehirliliktiń kelbeti” ocherkinen saxnalıq kórinis.Márhamat 7-b klass atqarıwında
1-baslawshı Márhamat náwbetti 6-b klass atqarıwında Ibrayım Yusupovtıń “Ǵazlardıń qanatında” atlı ayaq oyın qosıǵına náwbetti beremiz.
2-baslawshı Náwbet 8-b klass oqıwshısı Xojambergenova Qolqanatatqarıwında Ibrayım Yusupovtıń “Xalıq sózleri” atlı qosıǵına bersek. Márhamat.
2-baslawshı Márhamat náwbetti 5-b klass qızları atqarıwında Ibrayım Yusupovtıń “Yosh ber” atlı ayaq oyın qosıǵına náwbetti beremiz.
2-baslawshı Juldızlardıń eń jaqtısın,
Terip-terip alaǵoyǵan,
Adamlardıń eń jaqsısı
Sol jaqtıǵa baraǵoyǵan.

2-baslawshı Ibrayım Yusupovtıń “Sen degende” qosıǵı menen juwmaqlaydı.

Júk artılıp, kárwan júrip ketkende,
Ornına jas áwlad kelip jetkende,
Sonday doslar bolıptı-dep-ótkende,
Iyni kelgen jerde aytısıp júrsin.
1-baslawshı Endigi sóz náwbetin mektebimizdiń matematika pán muǵallimi Allanazarova Álima apaǵa beremiz.
2-baslawshı Endigi sóz náwbetin ruwxıylıq isleri boyınsha direktor orınbasarı Erniyazova Gozzal muǵallimge beremiz.
1-baslawshı Áziz tamashagóyler! Usınıń menen “Qaraqalpaq xalqınıń qos bayteregi” atlı keshemizdi juwmaqlaw ushın sóz náwbetin mektebimiz direktorına beremiz. Márhamat!
Xalqınıń qos bayteregi” atlı ádebiy keshemizdi juwmaqlaymız. Dıqqatlarıńız ushın rahmat.

XX ásir ádebiyatınıń ideya-temetikalıq, janrlıq hám kórkemlik jaqtan hár tárepleme bayıp, rawajlanıwına salmaqlı úles qosqan elimizdiń belgili shayırı Ibrayı Yusupov bolıp tabıladı. I. Yusupov poeziyası Ózbekistan xalıq shayırı Zulfiya Israilovanıń sózi menen aytqanda: “Qaraqalpaq hawazı” bolıp xalqımız júreginen tereń orın aldı. Ózbekistan qaharmanı, Ózbekistan hám Qaraqalpaqstan xalıq shayırı Ibrayım Yusupov 1929-jılı Azay awılında óz dáwiriniń ziyalı adamlarınıń biri Yusup axunnıń shańaraǵında dúnyaǵa keldi. Ol 1949-jılı Qaraqalpaq mámleketlik pedagogikalıq institutın tamamlap, usı institutta oqıtıwshı bolıp islep qaladı. 1961-62-jılları “Ámiwdárya” jurnalınıń bas redaktorı, 1962-65-jılları N.Dáwqaraev atındaǵı tariyx, til hám ádebiyat institutında ilimiy xızmetker, bólim baslıǵı, 1965-80-jılları Qaraqalpaqstan jazıwshılar awqamınıń baslıǵı, 1980-85-jılları “Erkin Qaraqalpaqstan” gazetasınıń bas redaktorı, bunnan kiyingi jıllarda Respublikalıq paraxatshılıqtı qorǵaw qorınıń, Respublikalıq ruwqıy hám aǵartıwshılıq orayınıń baslıǵı waziypalarında isledi. I.Yusupov 1956-jıldan baslap Jazıwshılar awqamınıń aǵzası. Shayır túrli tarawlarda xızmet etiwine qaramastan, dóretiwshilik miynet onıń ómir jolınıń ajralmas bólegi boldı. Ol ózi jasaǵan zamanda qanday jańalıqlar bolsa, olardı lirikalıq, liro-epikalıq, dramalıq hám prozalıq shıǵarmakarında keńnen sáwlelendirip keldi.

Shayırdıń aqraqalpaq, ózbek, qırǵIz, túrkmen, orıs tillerinde qırıqqa jaqın qosıqlar hám poemalar toplamları basılip shıqtı. Onıń “Baxıt lirikası”, (1955), “Kún shıǵıs jolawshısına” (1959), “Oylar”, (1969), “Jeti asırım”, (1967), “Dala ármanları”, (1966), “Zaman aǵımı”, (1968), “Kewil-kewilden suw isher”, (1971), “Tumaris hám basqalar”, (1974), :Yosh”, (1978), “Dáwir samallar”, (1982), “Alasatlı dúnya bul”, (1987), “Duzlı samallar”, (1988), “Kewildegi keń dúnya”, (1989), “Úmit jaǵısı”, (1990), “Begligińdi buzba sen”, (1995), “Ómir saǵan ashıqpan”, (1999), “Hár kimniń óz zamanı bar”, (2004), “Tańlawlı shıǵarmalarınıń eki tomlıǵı”, (1978, 1979, 1992) sıyaqlı poeziyalıq toplamları basılıp shıqtı. Gúrriń hám ocherkler jıynaǵı “Garrı tutaǵı gúz” degen atama menen 1963-jılı arnaqwlı kitap bplıp basıldı. Yusupovtıń ádebiyat, mádeniyat tarawında islegen ullı xızmetleri joqarı bahalanıp, “Qaraqalpaqstanǵa miyneti singen mádeniyat xızmetkeri”, “Ózbekistan hám Qaraqalpaq xalıq shayırı” húrmetli ataqları berildi. Ol Berdaq atındaǵı mámleketlik sıylıqtıń, Hámid Álimjan atındaǵI jazıwshılar sıylıǵInıń laureatı boldı. “Miynet qızıl bayraq”, “Ómirbek laqqı”, “Máńgi bulaq” dramaların jazdı. Qaraqalpaq saxnasında birinshi márte opera janrında “Ájiniyaz” librettosın jazǵan hám Ájiniyaz obrazın dóretken I.Yusupov boldı.

1. 
   

Ana tilime

Jıraw seni báygi atınday baplaǵan,
Shashenler dawda shıńlap seni taplaǵan,
Alpamıslar uran etip urısta,
Berdaq seni qural etip saplaǵan.

Bayterekseń ósken góne tamırdan,

Dilwarlıǵıń qıl suwırǵan qamırdan,
Qaraqalpaqtıń kewil qusı sayrasa,
Sóz qıysını ǵáziyneńnen tabılǵan.

Gúlparshınlar bawırı ottay qamınıp,

Qızlar sıńsıp muńın aytqan shaǵınıp,
Sen arqalı xandı jumsap qatınlar,
Ájiniyaz sayraǵan elin saǵınıp.

Naqılların shaǵıp kórsem maǵızdan,

Juwabıysań ziyin suwın aǵızǵan,
Atam saǵan azamatlıq jan berip,
Anam saǵan miyrim sútin tamızǵan.

Rasgóyseń durısın aytqan ańqıldao,

Sahrayısań qattı dawıs shańqıldaq,
Jalǵan sóylep jaǵInıwdı bilmeyseń,
Sıbırlasań ǵazlar úrker ǵańqıldap.

Kúnshıǵıs jolawshısına

Óńirinde shayqalǵan jas qara tal,
Ámiwdárya suwlarınan nár alıp,
Qublasında shókken narday Qarataw,
Arqasında aq sazanlı Aralı…
Óz eliniń bul múyeshin aralap,
Júregińde máńgi saqlap ketiwge,
Kúnshıǵısqa sapar shekken azamat,
Asıq, dostım, biziń jaqqa jetiwge.
Bizde sóz bar: miyman-ırıs, bereket,
Qonaq kútiw-ziyneti hár adamnıń,
Eger úyge bes kún miyman kelmese,
Shayı qonbas meniń bayqus anamnıń.
Tandır japqan jeńgeylerden bar mirát,
Ruqsat joq awız tiymey ótiwge,
Kúnshıǵısqa sapar shekken azamat ,
Asıq dostım biziń jaqqa jetiwge.
Bunda ósken paxtanıń hár talshi;ǵı,
Shın doslıqtıń bekkem altın jibindey,
Jaylawlarǵa qurday qaplap mal shıǵıp
Keń dalalar dóner surdıń túgindey.