Ibragimov r. Z. Markaziy osiyo arxeologiyasi

Ustrushona. Ustrushona o'lkasi togrisida qadimgi yozma manbalarda ma'lumolar uchramaydi. Faqat antik davri mualliflari asarlarida Aleksandr Makedonskiyning Yaksart (Sirdaryo) bo'yiga yurish qilib, bu erdagi Eron shohi Kir tomonidan asos solingan Kiropol shahrini vayron qilgach uning o'rnida barpo ettirgan mustahkam qalani Aleksandriya EShata nomi bilan ataganligi togrisidagi ma'lumotlar saqlangan. O'lkaning antik davri manzilgohlari nisbatan yaxshi o'rganilmagan. Bu davrda Ho'jand kohna shahri, O'ratepa (Mugtepa), Munchoqtepa va Shirin kabi shahar turidagi manzilgohlar faoliyat yuritgan.

Xo'jand kohna shahrida aniqlangan madaniy qatlamlarga ko'ra hayot milodning boshlariga qadar davom etgan. Shirin manzilgohining quyi qatlami sopollari mil.avv. IV asrlarga oid bo'lib, tadqiqotchi olimlarning taxminlariga ko'ra milodning birinchi asrlarida shaharga aylangan. Umumiy maydoni 10 ga. ni tashkil etgan. Mug (O'ratepa) manzilgohi ham taxminan mana shu davrda shakllangan. Sirdaryo bo'yida joylashgan Munchoqtepa manzilgohi nisbatan yaxshi saqlangan. U togri to'rtburchak shaklli 4 ga. dan iborat manzilgohni bo'lib, daryo suvi muntazam yuvib turganligi tufayli maydon qisqarib ketgan. Shimoliy-sharqida nisbatan baland joyda joylashgan 70x40 m. Qismi ko'rinishidan kohna shaharning ark bo'lgan. Manzilgoh xom gishtlar bilan terilgan devorlari bilan muhofaza qilingan. Shirin va Mugtepa (O'ratepa) manzilgohlari o'rnida ham milodning birinchi asrlarigacha hayot davom etgan.