I. X. Siddiqov Toshkent to’qimachilik va engil sanoat

8.2
 
INTЕLLЕKTUАL 
RОBОT 
KОMPLЕKSLАRINI 
АSОSIY 
ELЕMЕNTLАRI VА ISHLАSH PRINSIPI
Zamonaviy yangi texnologiyalarda intellektual robototexnik sistemalni 
ishlatish hozirgi vaqtda dolzarb hisoblanadi . Intellektual robototexnik 
sistemalar robototexnikada uchinchi avlodga kiradi, ular o’zining turli
sensor qurilmalari yordamida tashqi muhit bo’yicha informasiya oladi,
uni qayta ishlab, qaror qabul qila oladi, hajmda o’zi faoliyatiga tajriba
orttirish qobiliyatiga egadir. 
Intellektual robottexnik sistemasining struktura sxemasi 8.1 rasmda 
keltirilgan
Boshqarish 
sistemasi 
Axborot kiritish bloki 
Mantiqiy chiqish va
boshqaruvchi axborotni 
shakllantirish bloki 
Bilimlarni 
o’zlashtirish 
bloki 
Yechimning
algoritmik metodi 
Yechimni 
tushuntirish 
metodi 
MB 
Maq.B 
BB 
Axborotni chiqarish 
bloki 
Boshqarish obe’kti 
8.1 rasm Intellektual robottexnik sistemasining struktura sxemasi

---

intellektual robototexnik sistemaning kirishi bo’lib
Axborotni
kiritish 
bloki
hizmat qiladi, u raqmli ma’lumotlarni, matnlarni, tasvirlarni kiritish 
uchun ishlatiladi. 
Sistemaning kirishiga axborot tashqi muhitdan, 
boshqarish ob’ektidan
foydalanuvchi tomonidan kiritilishi mumkin. Kirish axboroti
mantiqiy 
chiqarish blokiga
yoki ma’lumotla bazasiga yuboriladi. Ma’lumotlar bazasida 
robototexnika sohasidagi ob’ektlar bo’yucha simvolli va raqamli axborotlar 
saqlanadi.
Mantiqiy chiqarish va boshqariluvchi axborotlarni shakllantirish 
bloki 
Intellektual sistemadagi noaniq formallashtirilgan masalalarni echimini 
topishni ta’minlaydi hamda 
Bilimlar bazasi(BB), Ma’lumotlar bazasi(MB), 
Maqsadlar bazasi(Maq.B), yechimning algoritmik metodlari bloki
asosida 
foydalanuvchi yoki 
boshqarish ob’ekti
uchun
boshqarish axborotini
shakllantirishga xizmat qiladi.
BB-
bilimlar to’plamidan iborat. Masalan, predmet sohasidagi 
qonuniyatlar bo’yicha qoidalar sistemasidan tashkil topgan. 
Maq.B
-sistemaning local maqsadlari to’plamidan iborat va u aniq vaqtda , 
aniq jarayonda global maqsadga erishish uchun zarur bilimlar to’plamini o’z 
ichiga oladi.
Yechimnig algoritmik metodlari bloki
- predmet sohasidagi masalani 
algoritm asosida echish dasturiy modullaridan tashkil topadi.
Bilimlarni o’zlashtirish bloki
- dinamik bilimlarni tahlil qilishga hizmat 
qiladi.
Yechimlarni 
tushuntirish 
metodi 
bloki
- 
oraliq 
natijani 
olishda 
foydalanuvchiga mantiqiy chiqarishni shakllantirib beradi.
Axborotlarni chiqarish bloki – 
sismening chiqishida ma’lumotlarni, 
tekstlarni, matnlarni, tasvirlarni va boshqa natijalarni foydalanuvchiga yoki
boshqarish ob’ektiga chiarishni ta’minlaydi.
Teskari aloqa konturi intellectual sistemaning adaptivlik hususiyatini
shakllantirishga xizmat qiladi.
Intellektual sistemani ishlatish jarayonida MB va BB bazasiga yangi 
axborotlar kiritib turiladi.

---